Από εδώ άρχισε η επική ιστορία του Απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ… και πέρα τελείωσε …
Ιστορικά αποσπάσματα με πρόσθετα σχόλια και πληροφορίες.
Επιμέλεια: Ομάδας εργασίας και έρευνας του ιστορικού συγγραφέα κ. Αντώνη Αντωνά.
68 χρόνια συμπληρώνοντι από την αναχώρηση του *Τρικωμίτη Έλληνα Κυπρίου Γεώργιου Γρίβα, από Ελλάδα την 26η Οκτωβρίου. Το περιπετειώδες ταξίδι και η άφιξη του, στην σκλαβωμένη Κύπρο την 10η Νοεμβρίου 1954.
*Ο αδριάντας του στην γενέτειρα του Τρίκωμο, όπως και όλοι αδριάντες των ηρώων ΕΟΚΑ στην κατεχόμενη Β. Ελληνική Κύπρο έγιναν «μαρμαρόσκονη» από τους βαρβάρους Τούρκους. (Όπως τα ίδια πράττουν και με τα αρχαία μας μνημεία, που τα μετατρέπουν σε ασβεστόσκονη και πλακίδια και τα πωλούν ως οικοδομικά υλικά στους αφελείς Ε/Κ, με βάση τις επαίσχυντες συμφωνίες περί «επαναπροσέγγισης» της Πράσινης Γραμμής, οι αχρείοι.)
Ο Διγενής επί τέλους, ως Στρατηγός Κίμωνας ο Αθηναίος, πατούσε πια τα χώματα της Κύπρου. Ο πυρσός της ελευθερίας, που πρωτάναψε στην Αθήνα έφθασε στην ακτή της Χλώρακας - Πάφου. Οι προετοιμασίες πλέον για τον αγώνα πήραν τώρα ταχύτερο ρυθμό. Μετά την άφιξη του και με οδηγίες του Διγενή, οργανώθηκαν σε όλη την Κύπρο νέες ομάδες ανταρτών και τα αποθηκευμένα στη Χλώρακα όπλα διανεμήθηκαν σ’ ολόκληρο το νησί.
Γράφει ο ίδιος: «Την 26ην Οκτωβρίου του 1954 απεχαιρέτησα την σύζυγόν μου και με εφόδια μόνον την ΠΙΣΤΙΝ, ανέλαβα το μεγαλύτερον εγχείρημα της ζωης μου, το οποίον, με την βοήθειαν του Θεού, απέδειξε τας υπέροχους αρετάς που κοσμούν τον Ελληνικόν Κυπριακόν λαόν. Εν τω μεταξύ είχον δώσει οδηγίας δια την φόρτωσιν του εναπομείναντος υλικού και την προώθησίν του εις Κύπρον. Την αναχώρησίν μου εγνώριζον μόνον οι Γεώργιος Στράτος, ναύαρχος Σακελαρίου, Χρ. Παπαδόπουλος, συνταγματάρχης Αλεξόπουλος, Γεώργιος Γαζουλέας, όστις είχεν αναλάβει την συγκέντρωσιν, εναποθήκευσιν και φόρτωσιν όλου του υλικού εν Αθήναις και οι αδελφοί Μίχος και Κώστας Ευσταθόπουλοι, οι οποίοι και με εβοήθησαν καθ’ όλην την περιόδον της προπαρασκευής.
Έτσι επιχείρησα το μεγάλο άλμα, κατά τινας προς ανόητον εγχείρημα, κατ’ εμέ όμως προς εκπλήρωσιν επιβεβλημένου καθήκοντος με την πίστιν ότι θα επιτύχω. Το ημερολόγιον μου το έκλεισα με αυτήν την φράσιν. «Ο Θεός βοηθός… Αναχωρώ με πίστιν και θάρρος… Θα επιτύχω»».
Συνοδοί του Γεωργίου Γρίβα στο ταξίδι του προς την Κύπρο ήταν ο δικηγόρος Σωκράτης Λοϊζίδης και ο Νότης Πετροπουλέας, που θα τον βοηθούσαν στο έργο του. Οι τρεις άνδρες επιβιβάστηκαν στις 26 Οκτωβρίου στο ιστιοφόρο «Αιγαίον» στην ακτή του Πειραιά και την επόμενη μέρα *αποβιβάστηκαν στη *Ρόδο, όπου παρέμειναν, λόγω τρικυμίας, μέχρι τα μεσάνυκτα της 8ης Νοεμβρίου. Τότε επιβιβάστηκαν στο ιστιοφόρο «Σειρήν», που κατευθύνθηκε προς την Κύπρο. Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Θεόφιλος Ξανθόπουλος. Το πλοίο διέτρεξε σοβαρό κίνδυνο καταποντισμού, αλλά τελικά έφτασε στον προορισμό του, στην ακτή της Χλώρακας, στις 8 μ.μ. της 10ης Νοεμβρίου 1954. Ο Γεώργιος Γρίβας και οι συνοδοί του φιλοξενήθηκαν στη Χλώρακα στο σπίτι του Νικολάου Αζίνα.
* Στα απομνημονεύματά του ο Γρίβας περιγράφει την παραμονή του στη Ρόδο και το περιπετειώδες ταξίδι του προς την Κύπρο.
«Άμα τη αφίξει μας εις Ρόδον εξέσπασε σφοδρά τρικυμία, η οποία μας εκράτησεν εκεί επί δώδεκα ημέρας, κατά τας οποίας ηναγκάσθημεν να κρυπτώμεθα, ίνα αποφύγωμεν την επισήμανσιν υπό πρακτόρων των Άγγλων ή οργάνων της κυβερνήσεως». (Η οποία ήταν απόλυτα αρνητική για έναρξη απελευθερωτικού αγώνα κατά των Άγγλων από τους Έλληνες Κυπρίους. Μάλιστα έγκυρες πληροφορίες τότε λένε ότι λίγο προτού αναχωρήσει ο Διγενής από Ρόδο, η κυβέρνηση έμαθε για την παρουσία του εκεί και έδωσε εντολή να παρεμποδισθεί ή και να συλληφθεί, αλλά αυτός ξεγελώντας του … έφυγε μεσάνυχτα προτού υλοποιήσουν το σχέδιο τους…)
«Εκ του ακουσίου τούτου περιορισμού, εδοκιμάσθημεν αρκετά, προς στιγμήν δε απωλέσαμεν και το ιστιοφόρον, το οποίον, λόγω της τρικυμίας, ηναγκάσθη να προσορμισθή εις όρμον τινα, ασφαλή, καθ΄όσον δεν ηδύνατο δια λόγους εχεμύθειας να εισέλθη εις τον λιμένα της Ρόδου. Εις Ρόδον μας εφιλοξένησεν κρυφά η κα Σισμάνη του εκεί Γραφείου Τουρισμού. Σημαντικήν επίσης βοήθειαν μας παρέσχεν ο υπαξιωματικός του λιμενικού Παπαθεοδώρου Βασίλειος. Τέλος την 8ην Νοεμβρίου 1954 όταν η τρικυμία εκόπασε περί το μεσονύκτιον αποπλεύσαμεν δια Κύπρον, οπότε περί τας πρωινάς ώρας της επομένης, όταν ακόμη ευρισκώμεθα εις το ύψος Καστελλορίζου, εξέσπασε νέα σφοδρά κακοκαιρία, εξ ης εκινδυνεύσαμεν».. Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα-Διγενή «Απομνημονεύματα…», σσ. 25-26.
Όπως ο ίδιος προσθέτει στο ημερολόγιο του για την μυστική άφιξή του στην Κύπρο:
«Καιρός τρικυμιώδης.. υπεφέραμεν πολύ. Περί την 22.00 ώραν αφίχθημεν εις τον προκαθορισθεντα χώρον αποβιβάσεως, όπου συνηντήσαμεν τους αναμένοντας ημάς, οίτινες μας οδήγησαν εις χωρίον Χλώρακας και κατελύσαμεν εις οικίαν Αζίνα Νικολάου». Το μέλος της ομάδας, αγωνιστής Μαυρονικόλας περιγράφει ένα χαρακτηριστικό περιστατικό αργότερα στα απομνημονεύματα του:
«Σε μια στιγμή ο Διγενής μας είπε «Σταματήστε λίγο να ξεκουραστείτε» Κάτσαμε κάτω από μια μεγάλη ελιά. Ο Διγενής πήρε το παγούρι του και ήπιε λίγο νερό. Στη συνέχεια μας πρότεινε να πιούμε, όποιος ήθελε νερό από την Ελλάδα. Πήραμε ένας – ένας το παγούρι και ήπιαμε από λίγο νερό. Σίγουρα δεν ήταν για να ξεδιψάσουμε, να σβήσουμε τη δίψα μας. Ήταν κάτι άλλο. Έμοιαζε σαν το μυστικό δείπνο, ήταν κάτι σαν θεία κοινωνία. Αυτό που νοιώσαμε ήταν ο πόθος μας για λευτεριά, για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα…»
Από τότε μέχρι τη λήξη του Αγώνα, ο Γεώργιος Γρίβας παρέμεινε στην Κύπρο κρυβόμενος και ενεργούσε επαναστατικά με κάθε δυνατή μυστικότητα και προφύλαξη. Σ’ όλο αυτό το διάστημα κατόρθωσε ν’ αντιμετωπίσει με επιτυχία κάθε δυσκολία και πρόβλημα, εργαζόμενος μέρα και νύκτα, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, για την επιτυχία του Αγώνα της ΕΟΚΑ. Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων χρόνων του απελευθερωτικού Αγώνα, ο Κυβερνήτης και οι χιλιάδες των δυνάμεων ασφαλείας, σκορπισμένες σ’ όλη την Κύπρο, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να συλλάβουν ή να φονεύσουν τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ. Το χρήμα προσφέρθηκε άφθονο και οι *προδότες επετέλεσαν το κατάπτυστο έργο τους με τις πληροφορίες, που έδιναν στον Άγγλο κυρίαρχο. Μέλη της Ιντέλλιτζενς Σέρβις κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για ανακάλυψη του Διγενή, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ο Διγενής, με την πείρα την επιδεξιότητα και ευτολμία, που τον διέκριναν κατόρθωνε πάντα να διαφεύγει. Έτσι έμεινε μέχρι το τέλος του Αγώνα ασύλληπτος και δοξασμένος πολέμαρχος της ελευθερίας του ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ της Κύπρου. *Σχεδόν όλοι οι προδότες εκτελέσθηκαν από ΕΟΚΑ. Μερικοί που γλύτωσαν διέφυγαν στην Αγγλία.
Ο Γεώργιος Γρίβας πλήρως συνειδητοποιημένος για το δύσκολο έργο το οποίο αναλάμβανε, με αποφασιστικότητα και απόλυτη πίστη στον σκοπό του Αγώνα, προχώρησε στην υλοποίηση του οράματός του. Όντας έμπειρος στρατιωτικός στις δύο επισκέψεις του στη Κύπρο για μελέτη των δυνατοτήτων διεξαγωγής του Αγώνα, συμπέρανε τα εξής: Σκεπτικισμός και διστακτικότητα από τις επαφές του με διάφορους παράγοντες όπως ο τότε Αρχ. Μακάριος, αλλά και αξιωματούχοι της τότε Ελληνική κυβέρνησης, το δόγμα της οποίας ήταν: Η Ελλάς αναπνέει με δύο πνεύμονες, τον Αγγλικό και τον Αμερικανικό. Λόγω του Κυπριακού Δεν μπορεί να διακινδυνεύσει από ασφυξία! Νικόλας Πλαστήρας: «Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή όπως η Ελληνική Κυβέρνηση αναλάβει πρωτοβουλία λύσεως του Κυπριακού!»
«Υπομονή και τήρηση εφεκτικής (επιφυλακτικής), στάσης για να μην συγκρουσθώμεν με τους Άγγλους συμμάχους!» Σοφοκλής Βενιζέλος: «Δια τους γνωστούς διεθνείς λόγους δεν δυνάμεθα να ζητήσωμεν την ευόδωση και επίλυση της Πανελλήνιας αυτής αξίωσης!» (Ένωσης) Κ. Καραμανλής:«Το Κυπριακό έχει μεταβληθεί σε εθνική γάγγραινα και αποτελεί εθνική περιπέτεια στην οποία σύρεται η Ελλάς και η μόνη λύση που σπομένει είναι μια απ ευθείας συνεννόηση με Άγγλους και Τούρκους.» (Στην τότε Κοινοβουλευτική του ομάδα.).
Πρόσθετο συμπληρωματικό. Η δάδα της ελευθερίας που πρωτοάναψε στην Αθήνα έφθασε στην ακτή της Χλώρακας, σε αυτή τη τότε απομακρυσμένη περιοχή, ο γίγαντας Διγενής ακολουθούσε πλέον τα χνάρια των πρώτων Ελλήνων πολεμιστών του Αθηναίου Στρατηγού Κίμωνα και Μεγάλου Αλέξανδρου, που κατέφθασαν για να απελευθερώσουν το νησί χιλιάδες χρόνια πριν και για αυτούς η Κύπρος δεν κειτόταν μακράν ούτε ξένη χώρα ήταν. Ήταν γνήσια θυγατέρα της μητέρας πατρίδας. Το τι θα επακολουθούσε κανείς δεν μπορούσε να το συλλάβει με το μυαλό του. Μια νεολαία μεθυσμένη από το κρασί της Λευτεριάς και της πολυπόθητης Ένωσης, εμπνευσμένη από ένα μοναδικό ίνδαλμα, τον Αρχηγό Διγενή, ήταν πρόθυμη να δώσει το άπαν των δυνάμεων της για την επιτυχή επίτευξη του Εθνικού στόχου! Προτού προκύψει η απόφαση για ένοπλο Αγώνα, προηγήθηκαν αρκετές διαπραγματεύσεις και κενές υποσχέσεις από την πλευρά του αποικιοκράτη δυνάστη. Οι Έλληνες της Κύπρου έθεταν συνεχώς το θέμα της αυτοδιάθεσης και της Ενώσεως χωρίς όμως ανταπόκριση. Ο ένοπλος αγώνας ήταν μονόδρομος για τη διεκδίκηση των δίκαιων και ιστορικών αιτημάτων του Κυπριακού Ελληνισμού. Όπως αναφέρει ο Διγενής:
«Επίστευον οτι οι ηγέται της ανθρωπότητος δεν ήτο δυνατόν ελαφρά τη καρδία να οδηγούν τους ανθρώπους εις την σφαγήν δια την προάσπισιν ιδεωδών, εις τα οποία δεν επίστευον και δια την επιδίωξιν πλασματικών σκοπών, τους οποίους προετίθεντο , αμα τη ευτυχεί αποπερατώσει του πολέμου, να εγκαταλείψουν…» «Η συμπεριφορά των Δυτικών έναντι των φίλων και συμμάχων των υπήρξε αντίθετος προς τας διακηρύξεις και υποσχέσεις των…» Για το σκοπό αυτό ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’ και ο συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας, μαζί με άλλα πρόσωπα από την Κύπρο και την Ελλάδα, ίδρυσαν στην Αθήνα μια Μυστική Επιτροπή Αγώνα για την απελευθέρωση της Κύπρου και την Ένωση της με την Ελλάδα. Τα μέλη της Επιτροπής ορκίστηκαν στην Αθήνα στις 7 Μαρτίου 1953. Πριν ακόμη ορκιστούν, τα μέλη της Μυστικής Επιτροπής όρισαν ως πολιτικό αρχηγό του αγώνα τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και ως στρατιωτικό Αρχηγό το Γεώργιο Γρίβα ( Ο οποίος προς τιμή του κράτησε μέχρι τέλους τον όρκο του) Στην Αθήνα τότε άρχισε η συγκέντρωση στρατιωτικού υλικού, ενώ από την άνοιξη του 1953 οργανώθηκε στην Χλώρακα η πρώτη ολιγομελής ομάδα αγωνιστών. Μέλη της ομάδας αυτής (Κώστας Λεωνίδα, Ανδρέας Αζίνας, Νικόλας Αζίνας και Χαράλαμπος Αζίνας) παρέλαβαν στις 5 Μαρτίου 1954, στην τοποθεσία “Βρέξη” στην ακτή της Χλώρακας, το πρώτο φορτίο όπλων, που έφθασε με το πλοιάριο “Σειρήν” και πλοίαρχο τον Ευάγγελο Λουκά Κουταλιανό. Στην τοποθεσία “Αλυκή”, οι αγωνιστές Κώστας Λεωνίδα, Νικόλας Μαυρονικόλα και Μιχαλάκης Παπαντωνίου παρέλαβαν (ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι που άρχισε από τις 26 Οκτωβρίου στον Πειραιά) τον Αρχηγό του Αγώνα Γεώργιο Γρίβα Διγενή, που έφθασε κρυφά με το ίδιο πλοιάριο στις 10 Νοεμβρίου 1954 και τον οδήγησαν στο σπίτι του Νικόλα Αζίνα στη Χλώρακα. Τον Διγενή συνόδευαν ο Σωκράτης Λοϊζίδης και ο Νότης Πετροπουλέας. Το πλοιάριο κυβερνούσε ο Ελλαδίτης Θεόφιλος Ξανθόπουλος.
Στο δια ταύτα με αφορμή την επέτειο της άφιξης του Αρχηγού Διγενή στη Ελληνική μεγαλόνησο, για την επίσημη έναρξη του Αγώνα, οφείλουμε όλοι να αναλογιστούμε τη προσφορά του Ανδρός αυτού σε τούτο τον τόπο. Η λασπολογία, που συνεχώς ρίχνεται τεχνηέντως από πολιτικούς, που ποτέ δεν υπηρέτησαν πραγματικά τη πατρίδα τους, είναι ακόμα ένας λόγος για να θεωρούμε ότι ο Διγενής και ΝΕΚΡΟΣ ΕΝΙΚΑ. Τα λόγια του ας μείνουν για πάντα χαραγμένα μέσα μας, που έχουμε κληρονομήσει μια κατεχόμενη πατρίδα με ακόμα πιο κατεχόμενα μυαλά και ηττημένες συμπεριφορές, ως οδοδείκτης για το επίπονο Αγώνα που μας καλεί και μας καρτερεί!!
«Διεθνείς διπλωμάται ατενίσατε το έργον σας. Είναι αίσχος, εν εικοστώ αιώνι οι λαοί να χύνουν το αίμα των δια την λευτεριάν των, το θείον αυτό δώρο, για το οποίον και εμείς επολεμίσαμεν παρα τω πλευρό των λαών σας και για το οποίον σεις τουλάχιστον διατύνεσθε ότι πολεμίσατε εναντίον του ναζισμού και του φασισμού.
Έλληνες, όπου και αν ευρίσκεσθε, ακούσατε την φωνήν μας: Εμπρός, όλοι μαζί για τη λευτεριά της Κύπρου μας»
ΕΟΚΑ
Ο Αρχηγός Διγενής
Ίδετε πιο κάτω:
Ιστορικός Χώρος του Αγώνα στην Ακτή Χλώρακας – Μουσείο Πλοιαρίου ‘’Άγιος Γεώργιος’’
Το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 και οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959, εκτελώντας παλιά τους απόφαση ανήγειραν στο χώρο της αποβίβασης του Διγενή “Μνημείο Μνήμης και Τιμής” και αδριάντα του Διγενή.
Διακόσια περίπου μετρά από τη θάλασσα στην τοποθεσία ‘‘Αλυκή’’, εκεί όπου αποβιβάστηκε στις 10 Νοεμβρίου 1954 ο Αρχηγός Διγενής, η πατριώτισσα Ελληνίδα εθνική ευεργέτρια της Κύπρου *Ζήνα Κάνθερ, ανήγειρε με δικές της δαπάνες, προς τιμήν του στρατιωτικού αρχηγού του Αγώνα το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Λησμονημένη και αυτή σήμερα. Το παρεκκλήσι, που εικονογραφήθηκε αργότερα από τους Γεώργιο και Αλέξανδρο Κωνσταντινίδη με τη φροντίδα της Μητρόπολης Πάφου και τις δωρεές χριστιανών, αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο τμήμα του όλου μνημειακού χώρου στην ακτή της Χλώρακας. Διαιωνίζει, μαζί με τα αλλά μνημειακά έργα, την ιστορική μνήμη και τονίζει τη θρησκευτική πίστη, που ενέπνεε τους αγωνιστές του 1955 και συμπορευόταν αχώριστη με την αγάπη προς την ελευθερία της πατρίδας.
*Η Θεογνωσία "Ζήνα" Κάνθερ ( Zena Gunther de Tyras) ήταν Κυπρία φιλάνθρωπος κι ευεργέτης της Κύπρου. Είχε συμμετοχή και χρηματοδότησε από τις πρώτες την ΕΟΚΑ στον απελευθερωτικό αγώνα. Γεννήθηκε το 1927 στην Τάλα της Επαρχίας Πάφου σε φτωχή οικογένεια και ήταν το 10ο και τελευταίο παιδί. Είχε την Κυπριακή και Αμερικάνικη υπηκoότητα λόγω του συζύγου της βαθύπλουτου, Κρίστιαν Κάνθερ και κατείχε τον τίτλο ευγενείας της πριγκίπισσας της Τύρας.. Είχε μεγάλη φιλανθρωπική δράση, βοήθησε τις οικογένειες των ανταρτών και φυλακισμένων αγωνιστών, κατασκεύασε σχολεία, εκκλησίες, με την βοληθεια της κτίσθηκε το Μουσείο του πλοιαρίου Άγιος Νικόλαος και διέσωσε το πλοιάριο Άγιος Νικόλαος, χρηματοδότησε πολλά ιδρύματα, χωριά, δήμους, και φτωχές οικογένειες. Ήταν ιδιοκτήτρια του πρώτου εμπορικού κέντρου «Ζήνα» της Λευκωσίας και απεβίωσε το 2012 στην Λευκωσία. Wikipedia.
*Το πλοιάριο Άγιος Γεώργιος
*Μετά τη μυστική άφιξη στην Κύπρο του Αρχηγού του Αγώνα Διγενή, η Μυστική Επιτροπή Αγώνα των Αθηνών μίσθωσε τότε το μικρό πετρελαιοκίνητο καΐκι “Άγιος Γεώργιος” με καπετάνιο τον Ευάγγελο Λουκά Κουταλιανό, που είχε έρθει και προηγουμένως μυστικά στην Κύπρο ως κυβερνήτης του πλοίου ”Σειρήν”. για να μεταφέρει φορτίο οπλών και πυρομαχικών. Στο καΐκι, εκτός από τον καπετάνιο, επέβαιναν ο πλοιοκτήτης Ανάργυρος Μέλλος και οι ναύτες Μιχάλης Χριστοδουλάκης και Μιχάλης Αλιφραγκής.
Το καΐκι ξεκίνησε από την Ελευσίνα, κοντά στον Πειραιά, για τη Ρόδο στις 13 Ιανουαρίου. Από τη Ρόδο αναχώρησε για την Κύπρο στις 23 Ιανουαρίου, αφού παρέλαβε και τον Αργύρη Καραδήμα. Οι Άγγλοι γνώριζαν από την αρχή όλες τις κινήσεις του καϊκιού, yι’ αυτό και με το περιπολικό σκάφος ‘‘Τσαριτυ” κατόπτευαν την ακτή από τη θάλασσα, ενώ αστυνομικές δυνάμεις παρακολουθούσαν από την ξηρά. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Αρχηγός Διγενής πληροφορήθηκαν εγκαίρως για την προδοσία, παρά τις προσπάθειες όμως που κατέβαλαν δεν μπόρεσαν να ανακόψουν τον ερχομό του καϊκιού, που έφθασε το βράδυ της 25ης Ιανουαρίου στην τοποθεσία “Ροδαφίνια”, 1500 μέτρα νοτιότερα από την τοποθεσία ”Αλυκή”. Εκεί το περίμενε ομάδα εφτά αγωνιστών από τη Χλώρακα, για να παραλάβουν το φορτίο του καϊκιού. Την ομάδα των αγωνιστών αποτελούσαν ο ομαδάρχης Κώστας Λεωνίδα και οι Χριστάκης Εύζωνας, Κυριάκος Μαυρονικόλας, Νικόλας Μαυρονικόλας, Μιχαλάκης Παπαντωνίου, Νικόλας Πενταράς και Χριστόδουλος Πενταράς. Με την ομάδα παραλαβής ήταν και ο εκ των μελών της Μυστικής Ομάδας Αθηνών Σωκράτης Λοϊζίδης, που περίμενε για να επιβιβαστεί στο καΐκι και να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Το καΐκι είχε επισημανθεί από τους Άγγλους και αστυνομική δύναμη έσπευσε στην περιοχή ‘‘Ροδαφίνια’’.
Μια βάρκα από το καΐκι μετέφερε στην ακτή σε τρεις διαδρομές στρατιωτικό υλικό το οποίο μέλη της ομάδας τοποθέτησαν σε μικρό υπόστεγο μηχανής άντλησης νερού, εκατόν περίπου μέτρα από την ακτή Σε κάποια απόσταση από την ακτή η αστυνομική δύναμη συνέλαβε το Μιχαλάκη Παπαντωνίου και τον Κυριάκο Μαυρονικόλα, τους οποίους ο ομαδάρχης είχε στείλει να φέρουν προμήθειες για το καΐκι. Προχωρώντας προς την ακτή η αστυνομική δύναμη συνέλαβε ακόμη τέσσερα μέλη της ομάδας, που είχαν μεταφέρει στο μικρό υπόστεγο της μηχανής τα πρώτα κιβώτια με δυναμίτιδα και στη συνεχεία συνέλαβε και τους υπολοίπους στον τόπο της εκφόρτωσης.
Ο Τούρκος επικουρικός των Άγγλων και επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης ειδοποίησε με φωτοβολίδες το πολεμικό. Το πλοίο ”Κόμετ” το οποίο αντικατέστησε το ”Τσάριτυ” πλησίασε και έριξε προειδοποιητικές βολές εναντίον του καϊκιού ”Άγιος Γεώργιος”. Αυτό προσπάθησε να διαφύγει αλλά αναγκάστηκε να παραδοθεί αφού προηγουμένως το πλήρωμα του πέταξε στη θάλασσα το φορτίο των πυρομαχικών που είχε απομείνει.
Τα πέντε μέλη του πληρώματος του πλοίου και οι έξι από τους οκτώ Κυπρίους, που συνελήφθησαν στην ακτή καταδικάστηκαν στις 6 Μαΐου 1955 από αγγλικό κακουργιοδικείο στην Πάφο σε διαφορές ποινές φυλάκισης από ένα εως δώδεκα χρονιά και μεταφέρθηκαν στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας. Λίγο αργότερα αφού υπέστη βάναυσα βασανιστήρια ο μεγάλος Έλληνας και από τους πρωτεργάτες ίδρυσης της ΕΟΚΑ, Σωκράτης Λοιζίδης, αφού δεν προδωσε, μεταφέρθηκε σε σκληρές φυλακές στην Αγγλία, όπου κατά την διάρκεια του αγώνα. Αργότερα ήρθαν και άλλοι «επικίνδυνοι κακοποιοί της ΕΟΚΑ» κατά την άποψη των δημίων και βασανιστών Άγγλων. Μαζί τους και Ιρλανδοί αγωνιστές του ΙRA, που για τον ίδιο σκοπό υπέρ Ελαυθερίας αγωνίζονταν με τους Κυπρίους. Δυστυχώς και αυτοί προδόθηκαν και οι Κύπριοι.
Manus Canning, Sean MacStiofain και Cathal Goulding. Βρέθηκαν στις ίδιες Αγγλικές υψίστης ασφαλείας φυλακές (Σαν Αλκατράζ) με τους Κύπριους και ανέπτυξαν στενές φιλικές σχέσεις. Σιδηροδέσμιοι όπως και οι Αγωνιστές της ΕΟΚΑ.
«ΑΝ ΛΑΧΤΑΡΑΣ ΤΗΝ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΕ ΞΕΝΟΥΣ ΜΗΝ ΕΛΠΙΖΕΙΣ, ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ ΠΑΡΤΗΝ ΑΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΑΛΛΙΩΣ ΔΕΝ ΤΗΝ ΑΞΙΖΕΙΣ» Αδριάντας Αρχηγού Διγενή στο χώρο του κρησφύγετου του στην Λεμεσό.
Και ακόμα εμείς οι ΕΛΛΗΝΕΣ Κύπριοι ας …
Καρτερούμεν μέραν νύχταν
να φυσήσει ένας αέρας
στουν τον τόπον πο `ν καμένος
τζι’ εν θωρεί ποτέ δροσιάν
Για να φέξει καρτερούμεν
το φως τζιήνης της μέρας
πο `ν να φέρει στον καθ’ έναν
τζιαι ΕΝΩΣΗ τζαι ΛΕΥΤΕΡΙΑ.
Επιμέλεια: Ομάδα εργασίας και έρευνας του ιστορικού συγγραφέα κ. Αντώνη Αντωνά, ο οποίος με την όσον δυνατή βοήθεια μπορούσε να μας προσφέρει, διαμορφώσαμε το τιμητικό αφιέρωμα. Ευχαριστούμε.
Αποσπασματικές πληροφορίες: Απομνημονεύματα Διγενή, Ίδρυμα απελευθερωτικού αγώνα ΕΟΚΑ, Αρχείο και βιβλία Ρένου Κυριακίδη, Ιστορικά βιβλία Α. Αντωνά, αποσπάσματα από άρθρα κοινής ιστορικής χρήσης, ΜΜΕ της τότε εποχής κ.ά.
