Του Βασίλη Καπούλα
Πληροφορίες-σοκ διακινούνται σε ρωσικά ΜΜΕ για επικείμενο ενεργειακό συντριπτικό πλήγμα στην Δύση. Ρωσικά ΜΜΕ προετοιμάζουν το έδαφος ώστε η Ρωσία να κλείσει και την τελευταία ενεργειακή βάνα της Ευρώπης και συγκεκριμένα όλους τους αγωγούς που διέρχονται από το Αζερμπαϊτζάν προς την ΕΕ.
Το κτύπημα των Ρώσων θα επικεντρωθεί στον έλεγχο όλης της Γεωργίας και των αγωγών που διέρχονται από το έδαφος της.
Οι Ρώσοι φαίνονται αποφασισμένοι μαζί με το Ιράν να κλείσουν ολοκληρωτικά την Κασπία για την ΕΕ και να ελέγξουν παράλληλα την Κεντρική Ασία και τους ενεργειακούς διαδρόμους της για λογαριασμό της Ευρασίας.
Οι πληροφορίες αυτές έρχονται καθώς ο ενεργειακός πόλεμος μεταξύ Δύσης και Ρωσίας κορυφώνεται με πρόσφατο παράδειγμα το αίτημα για πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου και τα προϊόντα του.
Αυτή τη στιγμή κυριολεκτικά όλες οι ελπίδες της Δύσης και συγκεκριμένα της ΕΕ έχουν πέσει πάνω στο Αζερμπαϊτζάν και στους αγωγούς που διέρχονται από τη χώρα αυτή.
Διαβάστε επίσης
Η λαβή της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία και τη Κασπία
Η πρόσφατη επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στο Ασγκαμπάτ, την πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν, για την 6η Σύνοδο Κορυφής της Κασπίας όχι μόνο έφερε την εξελισσόμενη στρατηγική εταιρική σχέση Ρωσίας-Ιράν σε βαθύτερο επίπεδο, αλλά τα πέντε παράκτια κράτη της Κασπίας Θάλασσας συμφώνησαν ότι δεν θα επιτρέπονται πολεμικά πλοία ή βάσεις του ΝΑΤΟ στην περιοχή.
Αυτό ουσιαστικά διαμορφώνει την Κασπία ως μια εικονική ρωσική λίμνη, και με μια δευτερεύουσα έννοια, ως ιρανική – χωρίς να διακυβεύονται τα συμφέροντα των “τριών” χωρών, του Αζερμπαϊτζάν, του Καζακστάν και του Τουρκμενιστάν.
Καθώς η Κασπία Θάλασσα συνδέεται με τη Μαύρη Θάλασσα με κανάλια στα ανοιχτά του Βόλγα που κατασκεύασε η πρώην ΕΣΣΔ, η Μόσχα μπορεί πάντα να υπολογίζει σε ένα εφεδρικό ναυτικό μικρών σκαφών – πάντα εξοπλισμένα με ισχυρούς πυραύλους – που μπορούν να μεταφερθούν στη Μαύρη Θάλασσα σε ελάχιστο χρόνο αν είναι απαραίτητο.
Οι ισχυρότεροι εμπορικοί και οικονομικοί δεσμοί με το Ιράν προχωρούν τώρα παράλληλα με τη δέσμευση των τριών «χωρών » με τη Ρωσία. Η πλούσια σε φυσικό αέριο δημοκρατία του Τουρκμενιστάν στέλνει το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της στην Κίνα.
Υπό έναν αναμφισβήτητα πιο ρεαλιστικό νέο ηγέτη, τον Πρόεδρο Serdar Berdimuhamedow, το Ashgabat μπορεί τελικά να επιλέξει να γίνει μέλος της SCO ή/και της EAEU.
Αλλά όλα τα σημάδια δείχνουν ότι η Τεχεράνη πατά το πεντάλ για την ενίσχυση των δεσμών της με τη Μόσχα. Μόλις απέκτησε πλήρη ένταξη στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) – το πρώτο και μοναδικό έθνος της Δυτικής Ασίας που το έκανε – και τώρα επιδιώκει να γίνει μέλος των BRICS. Η πυξίδα για την πορεία της εξωτερικής πολιτικής του Ιράν έχει τεθεί.
Διαβάστε επίσης
To Aζερμπαϊτζάν
Το Αζερμπαϊτζάν, το παράκτιο κράτος της Κασπίας, παρουσιάζει από την άλλη μια περίπλοκη περίπτωση: ένας παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου που προσδοκά η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να γίνει εναλλακτικός προμηθευτής ενέργειας στη Ρωσία.
Σε σύγκριση με τις άλλες χώρες, το Αζερμπαϊτζάν είναι ένας σχετικά μικρός παραγωγός (παρόλο που το πετρέλαιο αντιπροσωπεύει το 86 τοις εκατό των συνολικών εξαγωγών του) και βασικά μια χώρα διέλευσης.
Οι φιλοδοξίες του Μπακού για υπερπλούτο επικεντρώνονται στον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου, ο οποίος περιλαμβάνει τουλάχιστον τρεις συν δύο αγωγούς:
- Μπακού-Τιφλίδα-Ερζερούμ (BTE),
- τον αγωγό Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP) μέσω Τουρκίας,
- τον αγωγό (TAP).
- Ενίσχυση του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB
- Δεν είναι μόνο οι αγωγοί αυτοί BTE, TANAP και TAP. Yπάρχουν πληροφορίες και για την δημιουργία ενός νέου αγωγού, του Trans-Caspian που θα συνδεθεί περαιτέρω τόσο με τον TANAP όσο και με τον TAP.
Οι περισσότερες εξαγωγές πετρελαίου του Καζακστάν στην ΕΕ διέρχονται μέσω της Ρωσίας από την Κοινοπραξία αγωγών Κασπίας (CPC). Ως εναλλακτική λύση στο πρόσφατο ρωσικό μπλόκο, οι Ευρωπαίοι σκέφτονται μια ακόμα νέα Δια-Κασπική Διαδρομή Διεθνών Μεταφορών, γνωστή και ως Μέσος Διάδρομος (Καζακστάν-Τουρκμενιστάν-Αζερμπαϊτζάν-Γεωργία-Τουρκία). Το συζήτησαν ενεργά στις Βρυξέλλες τον περασμένο μήνα.
Το Καζακστάν είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στην Κεντρική Ασία, είναι σημαντικός προμηθευτής φυσικού αερίου, αμέσως μετά τη Ρωσία και το Τουρκμενιστάν. Περισσότερα από 250 κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου λειτουργούν στο Καζακστάν από 104 εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των δυτικών ενεργειακών κολοσσών όπως η Chevron, η Total, η ExxonMobil και η Royal Dutch Shell.
Ο ρόλος της Γεωργίας και η Νότια Οσσετία
Δεν είναι τυχαίο ότι ο νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Νότιας Οσετίας, Άλαν Γκαγκλόεφ, ανέστειλε στις 30 Μαΐου το πρόσφατο διάταγμα του προκατόχου του Ανατόλι Μπιμπίλοφ, το οποίο εξήγγειλε δημοψήφισμα για την ενοποίηση με τη Ρωσία στις 17 Ιουλίου.
Τυχόν ένωση της Νότιας Οσετίας με την Ρωσία δεν θα ευνοούσε όλα τα γεωπολιτικά σχέδια της Μόσχας.
Επίσημα, ο λόγος της ακύρωσης ήταν η ανάγκη διαβουλεύσεων με τη ρωσική πλευρά ενώ τονίσθηκε «το απαράδεκτο να λαμβάνονται μονομερείς αποφάσεις για θέματα που θίγουν τα συμφέροντα της Ρωσίας».
“Σήμερα βλέπουμε ότι ο στρατηγικός μας εταίρος, η Ρωσική Ομοσπονδία, ασχολείται με γεωπολιτικά ζητήματα, πραγματοποιώντας ειδική επιχείρηση στην Ουκρανία. Πρέπει να κατανοήσουμε τον στρατηγικό μας εταίρο” ανέφεραν πηγές της Ν.Οσσετίας.
Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο Πρέσβης στη Ρωσική Ομοσπονδία Marat Kulakhmetov:
“Η απόφαση για το δημοψήφισμα ελήφθη χωρίς να ληφθεί υπόψη η γνώμη της ρωσικής πλευράς”.
Ρωσικές πηγές αναφέρουν ότι η συμπεριφορά της Γεωργίας δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ειρηνική επίλυση των διαφορών. Η Μόσχα φαίνεται αποφασισμένη να ελέγξει όλη την ροή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Κασπίας.
Γεγονός είναι ότι η ένωση της Νότιας Οσετίας με τη Ρωσία θα σηματοδοτήσει τον τελικό ρωσικό έλεγχο στο τμήμα περίπου δύο χιλιομέτρων του αγωγού πετρελαίου Μπακού-Ακστάφα-Τιφλίδα-Γκόρι-Σαμτρέντια-Σούψα (Αζερμπαϊτζάν-Γεωργία), μήκους 840 χιλιομέτρων.
Η Ρωσία όμως δεν αποκτά τον έλεγχο στους υπόλοιπους αγωγούς που διέρχονται από την Γεωργία με κατεύθυνση Τουρκία και ΕΕ. Για το λόγο αυτό χρειάζεται έναν “πυροκροτητή” που θα τινάξει στον αέρα την περιοχή και θα προκαλέσει στρατιωτική ρωσική επέμβαση.
Αυτή την αιτία θα την δώσει στο μέλλον η Νότια Οσσετία.
Ως εκ τούτου, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι στις 7 Απριλίου του τρέχοντος έτους, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε ότι η συμμαχία θα επεκτείνει τη στρατιωτική-τεχνική υποστήριξη στη Γεωργία. Στις 27 Απριλίου, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ανακοίνωσε σχέδια να στείλει στη Γεωργία πρόσθετες αποστολές όπλων αξίας 35 εκατομμυρίων δολαρίων στο εγγύς μέλλον.
Εν τω μεταξύ, ο αγωγός Αζερμπαϊτζάν-Γεωργίας λειτουργεί χωρίς διακοπή σε όλα τα τμήματα συμπεριλαμβανομένης του τμήματος που διέρχεται από το έδαφος της Νότιας Οσσετίας.
Έτσι, στα τέλη Νοεμβρίου 2021, το χιλιοστό δεξαμενόπλοιο φορτωμένο με 650.000 βαρέλια πετρελαίου από το υπεράκτιο μπλοκ πετρελαίου και φυσικού αερίου Azeri-Chirag-Guneshli έφυγε από τον τερματικό σταθμό Supsa στην Μαύρη Θάλασσα
Η προμήθεια αυτή προοριζόταν για την Ιταλία. Ο χειριστής, η BP, είναι απασχολημένος με την άντληση μέσω αυτού του αγωγού. Η Ayten Hajiyeva, Αντιπρόεδρος της BP για τη Γεωργία, δήλωσε ότι
“Το Μπακού-Σούψα είναι μια σημαντική διεθνής διαδρομή πετρελαίου. Και ένα καλό παράδειγμα των ασφαλών επιχειρήσεων μας στη Γεωργία και την περιοχή”.
Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο Eldar Gaziev, Διευθυντής Εξαγωγικών Αγωγών BP Αζερμπαϊτζάν-Γεωργία-Τουρκία Eldar Gaziev:
“Είμαστε περήφανοι για την υψηλή απόδοση του αγωγού Μπακού-Σούψα κατά τη διάρκεια των 20 και πλέον ετών λειτουργίας του”.
Περισσότερα από 700 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου έχουν μεταφερθεί μέσω του αγωγού Baku-Supsa από την έναρξη λειτουργίας του το 1999 έως τις αρχές του 2022. Σύμφωνα με την BP (Μάιος 2022), τουλάχιστον 100 χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου εξακολουθούν να αντλούνται μέσω αυτού του αγωγού.
Ο παράγοντας λοιπόν των αγωγών πετρελαίου είναι ο κινητήριος μοχλός των εξελίξεων στην περιοχή.
Η Ρωσία με μια κίνηση στην Γεωργία κλείνει σχεδόν τρεις συν δύο αγωγούς της ΕΕ προκαλώντας χάος και ενεργειακό μπλακ άουτ…
Δείτε τον χάρτη με τις διαδρομές των αγωγών
