Οι κάτοικοι των αποικιών της Χαλκιδικής καταγράφονται ως «Χαλκιδέοι της Θράκης» ή απλά «Χαλκιδέοι». Έτσι, από την Αρχαϊκή Περίοδο το σύνολο των —παραθαλάσσιων κυρίως— εκτάσεων που καταλάμβαναν οι πόλεις τους προσδιοριζόταν ως «χαλκιδική της Θράκης», όπου χαλκιδική = η γη των Χαλκιδέων.
Για να γίνει κατανοητό, όπου ο Θουκυδίδης περιγράφοντας τον Πελοποννησιακό Πόλεμο αναφέρει τη λέξη «χαλκιδική», εννοεί τη χώρα των πόλεων που κατείχαν και στις οποίες κατοικούσαν Χαλκιδέοι εξ Ευβοίας και όχι το σύνολο της σημερινής γεωγραφικής περιοχής, την οποία τότε αποκαλούσαν «Θρακική Χερσόνησο».
Υπενθυμιστικά, ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει τις αποικίες της Σικελίας ως «χαλκιδικές πόλεις». Ως εκ τούτου, γίνεται διακριτό πως οι περιοχές που καταλάμβαναν οι αποικίες της Ερέτριας ή άλλοι οικισμοί τοπικών φύλων δεν περιλαμβάνονταν στη «χαλκιδική της Θράκης» την Κλασική Εποχή, καθώς ακολούθησαν διαφορετικά ιστορικά μονοπάτια από τους Χαλκιδέους γείτονές τους.
Η ονομασία Χαλκιδική καθιερώθηκε ευρύτερα ως τοπωνύμιο, χαρακτηρίζοντας πλέον το σύνολο της χερσονήσου, περίπου από τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. ή νωρίτερα πιθανώς: από το πρώτο μισό του 4ου αιώνα, καθώς τότε γνώρισε τη μέγιστη εδαφική ακμή του το Κοινό των Χαλκιδέων, καταλαμβάνοντας σχεδόν το σύνολο της χερσονήσου.
Μετά τα Ρωμαϊκά Χρόνια η ονομασία Χαλκιδική ξεχάστηκε, επανερχόμενη κυρίως απ’ τις αρχές του 19ου αιώνα, μετά από μια άτυπη συμφωνία των χαρτογράφων της εποχής.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Οι άγνωστοι πρωτοπόροι της Μεσογείου» (Β. Κατσός, εκδ. Square, 2021), σελ. 175.
Η τεκμηρίωση συνοδεύει το κείμενο στο βιβλίο
