 |
| Και η Ελλάδα πρέπει να ανακοινώσει τη πρόθεσή της να αποκτήσει...πυρηνικά όπλα (για να...πατσίσουμε-στις δηλώσεις)! Α.Γ |
Φωτό από την καθέλκυση του υποβρυχίου Piri Reis τύπου 214 TCG (Ensonhaber)
Σε επίσημη επιβεβαίωση των μελλοντικών ναυτικών φιλοδοξιών της Τουρκίας, ο Διοικητής των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων, Ναύαρχος Ερκουμέντ Τατλιόγλου, ανακοίνωσε ότι η χώρα του σκοπεύει να κάνει ένα «αποφασιστικό βήμα» προς την κατασκευή πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, μετά την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος υποβρυχίων κλάσης «Reis».
Σε επίσημη επιβεβαίωση των μελλοντικών ναυτικών φιλοδοξιών της Τουρκίας, ο Διοικητής των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων, Ναύαρχος Ερκουμέντ Τατλιόγλου, ανακοίνωσε ότι η χώρα του σκοπεύει να κάνει ένα «αποφασιστικό βήμα» προς την κατασκευή πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, μετά την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος υποβρυχίων κλάσης «Reis».
Σε συνέντευξή του στο Warships International Fleet Review , την οποία επικαλέστηκε το TurDef την 1η Μαΐου 2025, ο Τατλιόγλου δήλωσε: «Θα κάνουμε επίσης ένα καθοριστικό βήμα προς την κατασκευή πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, κάτι που είναι κρίσιμο για τη μακροπρόθεσμη ικανότητα θαλάσσιας αποτροπής μας και το όραμά μας να γίνουμε μια μεσαία δύναμη με παγκόσμια επιρροή».
Αυτή η ανακοίνωση εντάσσεται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου οράματος για την ανάπτυξη του Τουρκικού Ναυτικού, το οποίο περιλαμβάνει προηγμένα έργα κατασκευής υποβρυχίων που βρίσκονται σε εξέλιξη στο στρατιωτικό ναυπηγείο Gölcük, παράλληλα με την ταχεία ανάπτυξη του πολιτικού πυρηνικού προγράμματος της χώρας.
Η πολιτική πυρηνική ενέργεια ως βάση για τις ναυτικές δυνατότητες
Οι ναυτικές πυρηνικές φιλοδοξίες της Τουρκίας βασίζονται στα τεχνικά θεμέλια που παρέχει το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας για πολιτικούς σκοπούς, και κυρίως στον υπό κατασκευή πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στο Ακκούγιου στην επαρχία Μερσίνα, ο οποίος κατασκευάζεται από τη ρωσική Rosatom βάσει του μοντέλου «κατασκευή-ιδιοκτησία-λειτουργία».
Το εργοστάσιο περιλαμβάνει τέσσερις αντιδραστήρες πεπιεσμένου νερού VVER-1200, ο καθένας με χωρητικότητα 1.200 μεγαβάτ. Η πρώτη μονάδα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025, ενώ οι υπόλοιπες τρεις μονάδες θα ολοκληρωθούν έως το 2028, καλύπτοντας περίπου το 10% της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας.
Αυτό το μοντέλο έχει προκαλέσει ανησυχίες εντός του ΝΑΤΟ, δεδομένης της πλήρους ξένης ιδιοκτησίας του σταθμού και της εγγύτητάς του σε στρατηγικές τοποθεσίες όπως η αεροπορική βάση Ιντζιρλίκ και το ραντάρ πυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ στο Κουρατζίκ.
Ωστόσο, οι τουρκικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι έχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για να καταλάβουν τον έλεγχο του σταθμού, εάν οι συνθήκες ασφαλείας το απαιτούν.
Πρόσθετα πυρηνικά έργα και μελλοντικές φιλοδοξίες
Η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει περαιτέρω τις πυρηνικές της δυνατότητες μέσω μελλοντικών έργων, συμπεριλαμβανομένου ενός δεύτερου εργοστασίου στη Σινώπη, σε πιθανή συνεργασία με τη Ρωσία ή τη Νότια Κορέα, και ενός τρίτου στην περιοχή της ανατολικής Θράκης, σε συνεργασία με την Κίνα. Η Άγκυρα στοχεύει να επιτύχει πυρηνική ισχύ 20 γιγαβάτ έως το 2050, εκ των οποίων τα 5 γιγαβάτ θα παράγονται μέσω μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMR), οι οποίοι συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους τομείς της τρέχουσας έρευνας και ανάπτυξης στους τουρκικούς στρατιωτικούς κύκλους.
Το τεύχος Οκτωβρίου 2024 του περιοδικού Turkish Naval Forces Magazine (Τεύχος 656) ασχολήθηκε με τις επιχειρησιακές επιπτώσεις των πυρηνικών υποβρυχίων σε ένα άρθρο με τίτλο «Ο αντίκτυπος των πυρηνικών υποβρυχίων στο πεδίο της μάχης», αναφέροντας ότι οι χώρες με προηγμένες δυνατότητες SMR θα είχαν στρατηγικό πλεονέκτημα. Έχουν επίσης αποκαλυφθεί τουρκικές ερευνητικές προσπάθειες σχετικά με τεχνολογίες αντιδραστήρων τηγμένου αλατιού, χωρίς ακόμη ενδείξεις άμεσων θαλάσσιων εφαρμογών.
Στο τεύχος Ιανουαρίου 2025 (Τεύχος 657), ο Ναύαρχος Δρ. Αχμέτ Ισίτσι παρουσίασε μια αναλυτική μελέτη σχετικά με το έργο του αμερικανικού υποβρυχίου κλάσης Virginia , τονίζοντας ότι η πυρηνική πρόωση εξαλείφει δύο σημαντικά εμπόδια για τα συμβατικά υποβρύχια: την ανάγκη για κολύμβηση με αναπνευστήρα και την περιορισμένη ικανότητα πλεύσης σε υψηλές ταχύτητες για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Εξήγησε ότι τα πυρηνικά υποβρύχια επιτρέπουν εκτεταμένες καταδύσεις χωρίς την ανάγκη ανάδυσης και παρέχουν περισσότερο χώρο για εξοπλισμό και πυρομαχικά χάρη στο μειωμένο μέγεθος της δεξαμενής καυσίμου.
Το τοπικό έργο Milden: ο πυρήνας της θαλάσσιας ανεξαρτησίας
Στην προσπάθειά της για τη λεγόμενη «στρατιωτική ανεξαρτησία», η Τουρκία συνεχίζει τις εργασίες για το εθνικό υποβρύχιο έργο MILDEN, το οποίο αναπτύσσεται από την ASFAT και το Τουρκικό Γραφείο Σχεδιασμού Ναυπηγικής.
Ο Ναύαρχος Τατλιόγλου εξήγησε ότι ο στόχος είναι η μείωση της εξάρτησης από εξωτερικούς πόρους και η ανάπτυξη μιας πλατφόρμας ικανής να καλύψει τις απαιτήσεις των εθνικών επιχειρήσεων.
Ένα πρωτότυπο του MILDEN εξοπλισμένο με κάθετες κυψέλες εκτόξευσης παρουσιάστηκε στην SAHA EXPO 2024, ενώ η Roketsan επιβεβαίωσε στην Euronaval 2024 ότι αναπτύσσει μια έκδοση του συστήματος εκτόξευσης MIDLAS ειδικά για χρήση σε υποβρύχια.
Αν και ο τύπος πρόωσης του υποβρυχίου δεν έχει αποκαλυφθεί επίσημα, εκτιμάται ότι η πρώτη έκδοση θα είναι εξοπλισμένη με ένα μη συμβατικό σύστημα πρόωσης που θα τροφοδοτείται από μπαταρίες ιόντων λιθίου.
Θα εξεταστεί η πιθανότητα μετάβασης σε πυρηνική πρόωση για τη δεύτερη γενιά της πλατφόρμας, ανάλογα με τα αποτελέσματα της μελλοντικής ανάπτυξης.
Ο Ναύαρχος Εργκιουμέντ Τατλιόγλου εξέτασε επίσης τις δυνατότητες των υποβρυχίων κλάσης Reis, τα οποία βρίσκονται υπό κατασκευή και βασίζονται στην γερμανική πλατφόρμα Type 214.
Αυτά τα υποβρύχια χρησιμοποιούν ένα σύστημα πρόωσης ανεξάρτητο από τον αέρα (AIP) που βασίζεται σε εγχώρια παραγόμενα κυψέλες καυσίμου υγρού υδρογόνου και είναι εξοπλισμένα με προηγμένα συστήματα σόναρ, δορυφορικές επικοινωνίες και πλωτές κεραίες, καθώς και συστήματα για θαλάσσια προσγείωση και ειδικές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον Τατλιόγλου, τα υποβρύχια είναι οπλισμένα με τορπίλες Akya, πυραύλους κρουζ Atmaca και Jazgin, και θαλάσσιες νάρκες Malaman — όλα εγχώριας παραγωγής. Τα υποβρύχια του Reese μπορούν να παραμείνουν κάτω από το νερό για έως και 14 ημέρες κάθε φορά.
Η έναρξη λειτουργίας αυτής της κλάσης αναμένεται να συμβάλει στη μείωση της μέσης ηλικίας του στόλου και στη βελτίωση της επιχειρησιακής ετοιμότητας της δύναμης υποβρυχίων.
Το πρώτο υποβρύχιο αυτής της κλάσης, το TCG Pirireis, τέθηκε σε λειτουργία το 2024, ενώ οι άλλες μονάδες βρίσκονται ακόμη σε διάφορα στάδια κατασκευής και δοκιμών στη θάλασσα.
Ιστορική εξέλιξη του τουρκικού υποβρυχίου στόλου
Ο στόλος υποβρυχίων του Τουρκικού Ναυτικού έχει υποστεί σταδιακή ανάπτυξη μέσω διαφόρων σταδίων εφοδιασμού και παραγωγής, ξεκινώντας από τα πρώτα χρόνια της Δημοκρατίας.
Μεταξύ της δεκαετίας του 1920 και του 1940, η Τουρκία απέκτησε υποβρύχια από τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών υποβρυχίων κλάσης UB III (Inönü I και II), παράγωγα των ιταλικών υποβρυχίων Argonauta και Vettor Pisani, και του υποβρυχίου κλάσης Gür, που προέρχεται από τη γερμανική κλάση Type IA.
Κατά τη διάρκεια και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Τουρκία παρέλαβε αμερικανικά υποβρύχια κλάσης Balao και Tench, τα οποία αργότερα υποβλήθηκαν στα προγράμματα εκσυγχρονισμού GUPPY στους τύπους IA, IIA και III, και παρέμειναν σε υπηρεσία μέχρι την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Σημαντικά υποβρύχια εκείνης της περιόδου περιλαμβάνουν τα TCG Dumlupınar, TCG Uluçalireis και TCG Pirireis.
Από τη δεκαετία του 1970, η Τουρκία στράφηκε στην εγχώρια παραγωγή με άδεια. Τα υποβρύχια κλάσης Atilay, βασισμένα στον γερμανικό τύπο 209/1200, ήταν τα πρώτα υποβρύχια που κατασκευάστηκαν εγχώρια στο Ναυπηγείο Gölcük. Ακολούθησαν τα υποβρύχια Prievze (Τύπος 209/1400) και Gur (Τύπος 209T2/1400).
Ο τουρκικός στόλος περιλαμβάνει επί του παρόντος 13 ενεργά υποβρύχια επίθεσης: δύο υποβρύχια κλάσης Atilay, τέσσερα υποβρύχια κλάσης Perevez, τέσσερα υποβρύχια κλάσης Gür και το πρώτο υποβρύχιο κλάσης Reis, το οποίο τέθηκε σε υπηρεσία το 2024. Πέντε επιπλέον υποβρύχια κλάσης Reis αναμένεται να ενταχθούν στον στόλο έως το 2029.
Το ναυπηγείο Gölcük αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής της Τουρκίας για την κατασκευή εγχώριων υποβρυχίων εδώ και σχεδόν 50 χρόνια. Ο ναύαρχος Τατλιόγλου το περιέγραψε ως «θεμελιώδη πυλώνα» για τη διατήρηση των δυνατοτήτων κατασκευής υποβρυχίων του έθνους για τις μελλοντικές γενιές, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών φιλοδοξιών για την ανάπτυξη πυρηνοκίνητων υποβρυχίων.
\
Η πολιτική πυρηνική ενέργεια ως βάση για τις ναυτικές δυνατότητες
Οι ναυτικές πυρηνικές φιλοδοξίες της Τουρκίας βασίζονται στα τεχνικά θεμέλια που παρέχει το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας για πολιτικούς σκοπούς, και κυρίως στον υπό κατασκευή πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στο Ακκούγιου στην επαρχία Μερσίνα, ο οποίος κατασκευάζεται από τη ρωσική Rosatom βάσει του μοντέλου «κατασκευή-ιδιοκτησία-λειτουργία».
Το εργοστάσιο περιλαμβάνει τέσσερις αντιδραστήρες πεπιεσμένου νερού VVER-1200, ο καθένας με χωρητικότητα 1.200 μεγαβάτ. Η πρώτη μονάδα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025, ενώ οι υπόλοιπες τρεις μονάδες θα ολοκληρωθούν έως το 2028, καλύπτοντας περίπου το 10% της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας.
Αυτό το μοντέλο έχει προκαλέσει ανησυχίες εντός του ΝΑΤΟ, δεδομένης της πλήρους ξένης ιδιοκτησίας του σταθμού και της εγγύτητάς του σε στρατηγικές τοποθεσίες όπως η αεροπορική βάση Ιντζιρλίκ και το ραντάρ πυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ στο Κουρατζίκ.
Ωστόσο, οι τουρκικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι έχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για να καταλάβουν τον έλεγχο του σταθμού, εάν οι συνθήκες ασφαλείας το απαιτούν.
Πρόσθετα πυρηνικά έργα και μελλοντικές φιλοδοξίες
Η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει περαιτέρω τις πυρηνικές της δυνατότητες μέσω μελλοντικών έργων, συμπεριλαμβανομένου ενός δεύτερου εργοστασίου στη Σινώπη, σε πιθανή συνεργασία με τη Ρωσία ή τη Νότια Κορέα, και ενός τρίτου στην περιοχή της ανατολικής Θράκης, σε συνεργασία με την Κίνα. Η Άγκυρα στοχεύει να επιτύχει πυρηνική ισχύ 20 γιγαβάτ έως το 2050, εκ των οποίων τα 5 γιγαβάτ θα παράγονται μέσω μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMR), οι οποίοι συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους τομείς της τρέχουσας έρευνας και ανάπτυξης στους τουρκικούς στρατιωτικούς κύκλους.
Το τεύχος Οκτωβρίου 2024 του περιοδικού Turkish Naval Forces Magazine (Τεύχος 656) ασχολήθηκε με τις επιχειρησιακές επιπτώσεις των πυρηνικών υποβρυχίων σε ένα άρθρο με τίτλο «Ο αντίκτυπος των πυρηνικών υποβρυχίων στο πεδίο της μάχης», αναφέροντας ότι οι χώρες με προηγμένες δυνατότητες SMR θα είχαν στρατηγικό πλεονέκτημα. Έχουν επίσης αποκαλυφθεί τουρκικές ερευνητικές προσπάθειες σχετικά με τεχνολογίες αντιδραστήρων τηγμένου αλατιού, χωρίς ακόμη ενδείξεις άμεσων θαλάσσιων εφαρμογών.
Στο τεύχος Ιανουαρίου 2025 (Τεύχος 657), ο Ναύαρχος Δρ. Αχμέτ Ισίτσι παρουσίασε μια αναλυτική μελέτη σχετικά με το έργο του αμερικανικού υποβρυχίου κλάσης Virginia , τονίζοντας ότι η πυρηνική πρόωση εξαλείφει δύο σημαντικά εμπόδια για τα συμβατικά υποβρύχια: την ανάγκη για κολύμβηση με αναπνευστήρα και την περιορισμένη ικανότητα πλεύσης σε υψηλές ταχύτητες για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Εξήγησε ότι τα πυρηνικά υποβρύχια επιτρέπουν εκτεταμένες καταδύσεις χωρίς την ανάγκη ανάδυσης και παρέχουν περισσότερο χώρο για εξοπλισμό και πυρομαχικά χάρη στο μειωμένο μέγεθος της δεξαμενής καυσίμου.
Το τοπικό έργο Milden: ο πυρήνας της θαλάσσιας ανεξαρτησίας
Στην προσπάθειά της για τη λεγόμενη «στρατιωτική ανεξαρτησία», η Τουρκία συνεχίζει τις εργασίες για το εθνικό υποβρύχιο έργο MILDEN, το οποίο αναπτύσσεται από την ASFAT και το Τουρκικό Γραφείο Σχεδιασμού Ναυπηγικής.
Ο Ναύαρχος Τατλιόγλου εξήγησε ότι ο στόχος είναι η μείωση της εξάρτησης από εξωτερικούς πόρους και η ανάπτυξη μιας πλατφόρμας ικανής να καλύψει τις απαιτήσεις των εθνικών επιχειρήσεων.
Ένα πρωτότυπο του MILDEN εξοπλισμένο με κάθετες κυψέλες εκτόξευσης παρουσιάστηκε στην SAHA EXPO 2024, ενώ η Roketsan επιβεβαίωσε στην Euronaval 2024 ότι αναπτύσσει μια έκδοση του συστήματος εκτόξευσης MIDLAS ειδικά για χρήση σε υποβρύχια.
Αν και ο τύπος πρόωσης του υποβρυχίου δεν έχει αποκαλυφθεί επίσημα, εκτιμάται ότι η πρώτη έκδοση θα είναι εξοπλισμένη με ένα μη συμβατικό σύστημα πρόωσης που θα τροφοδοτείται από μπαταρίες ιόντων λιθίου.
Θα εξεταστεί η πιθανότητα μετάβασης σε πυρηνική πρόωση για τη δεύτερη γενιά της πλατφόρμας, ανάλογα με τα αποτελέσματα της μελλοντικής ανάπτυξης.
Ο Ναύαρχος Εργκιουμέντ Τατλιόγλου εξέτασε επίσης τις δυνατότητες των υποβρυχίων κλάσης Reis, τα οποία βρίσκονται υπό κατασκευή και βασίζονται στην γερμανική πλατφόρμα Type 214.
Αυτά τα υποβρύχια χρησιμοποιούν ένα σύστημα πρόωσης ανεξάρτητο από τον αέρα (AIP) που βασίζεται σε εγχώρια παραγόμενα κυψέλες καυσίμου υγρού υδρογόνου και είναι εξοπλισμένα με προηγμένα συστήματα σόναρ, δορυφορικές επικοινωνίες και πλωτές κεραίες, καθώς και συστήματα για θαλάσσια προσγείωση και ειδικές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον Τατλιόγλου, τα υποβρύχια είναι οπλισμένα με τορπίλες Akya, πυραύλους κρουζ Atmaca και Jazgin, και θαλάσσιες νάρκες Malaman — όλα εγχώριας παραγωγής. Τα υποβρύχια του Reese μπορούν να παραμείνουν κάτω από το νερό για έως και 14 ημέρες κάθε φορά.
Η έναρξη λειτουργίας αυτής της κλάσης αναμένεται να συμβάλει στη μείωση της μέσης ηλικίας του στόλου και στη βελτίωση της επιχειρησιακής ετοιμότητας της δύναμης υποβρυχίων.
Το πρώτο υποβρύχιο αυτής της κλάσης, το TCG Pirireis, τέθηκε σε λειτουργία το 2024, ενώ οι άλλες μονάδες βρίσκονται ακόμη σε διάφορα στάδια κατασκευής και δοκιμών στη θάλασσα.
Ιστορική εξέλιξη του τουρκικού υποβρυχίου στόλου
Ο στόλος υποβρυχίων του Τουρκικού Ναυτικού έχει υποστεί σταδιακή ανάπτυξη μέσω διαφόρων σταδίων εφοδιασμού και παραγωγής, ξεκινώντας από τα πρώτα χρόνια της Δημοκρατίας.
Μεταξύ της δεκαετίας του 1920 και του 1940, η Τουρκία απέκτησε υποβρύχια από τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών υποβρυχίων κλάσης UB III (Inönü I και II), παράγωγα των ιταλικών υποβρυχίων Argonauta και Vettor Pisani, και του υποβρυχίου κλάσης Gür, που προέρχεται από τη γερμανική κλάση Type IA.
Κατά τη διάρκεια και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Τουρκία παρέλαβε αμερικανικά υποβρύχια κλάσης Balao και Tench, τα οποία αργότερα υποβλήθηκαν στα προγράμματα εκσυγχρονισμού GUPPY στους τύπους IA, IIA και III, και παρέμειναν σε υπηρεσία μέχρι την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Σημαντικά υποβρύχια εκείνης της περιόδου περιλαμβάνουν τα TCG Dumlupınar, TCG Uluçalireis και TCG Pirireis.
Από τη δεκαετία του 1970, η Τουρκία στράφηκε στην εγχώρια παραγωγή με άδεια. Τα υποβρύχια κλάσης Atilay, βασισμένα στον γερμανικό τύπο 209/1200, ήταν τα πρώτα υποβρύχια που κατασκευάστηκαν εγχώρια στο Ναυπηγείο Gölcük. Ακολούθησαν τα υποβρύχια Prievze (Τύπος 209/1400) και Gur (Τύπος 209T2/1400).
Ο τουρκικός στόλος περιλαμβάνει επί του παρόντος 13 ενεργά υποβρύχια επίθεσης: δύο υποβρύχια κλάσης Atilay, τέσσερα υποβρύχια κλάσης Perevez, τέσσερα υποβρύχια κλάσης Gür και το πρώτο υποβρύχιο κλάσης Reis, το οποίο τέθηκε σε υπηρεσία το 2024. Πέντε επιπλέον υποβρύχια κλάσης Reis αναμένεται να ενταχθούν στον στόλο έως το 2029.
Το ναυπηγείο Gölcük αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής της Τουρκίας για την κατασκευή εγχώριων υποβρυχίων εδώ και σχεδόν 50 χρόνια. Ο ναύαρχος Τατλιόγλου το περιέγραψε ως «θεμελιώδη πυλώνα» για τη διατήρηση των δυνατοτήτων κατασκευής υποβρυχίων του έθνους για τις μελλοντικές γενιές, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών φιλοδοξιών για την ανάπτυξη πυρηνοκίνητων υποβρυχίων.
