Για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια, πραγματοποιήθηκε κατ’ ιδίαν συνάντηση μεταξύ του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (DEM). Η συνάντηση διήρκεσε 1 ώρα και 25 λεπτά και πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο, παρουσία του Αντιπροέδρου του ΑΚΡ Εφκάν Αλά και του Διοικητή της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν.
Η αντιπροσωπεία του DEM αποτελούνταν από τους βουλευτές Σιρρί Σουρεγιά Όντερ και Περβίν Μπουλντάν και είχε αποστολή να υποβάλει 13 αιτήματα εκ μέρους της αποστολής του Ιμραλί, στο πλαίσιο της επανεκκίνησης της διαδικασίας που αποκαλείται είτε “Διαδικασία Ιμραλί” είτε “Δεύτερη Ειρηνευτική Διαδικασία”.
Επόμενο βήμα: Ιμραλί
Η εν λόγω διαδικασία που επιδιώκει μια “Τουρκία χωρίς τρομοκρατία” φαίνεται να επαναπροσδιορίζεται στο πολιτικό προσκήνιο και στα μέσα ενημέρωσης. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, αντιπροσωπεία του DEM υπό την ηγεσία των συμπροέδρων Τουλάι Χατιμογλουλάρι και Τουντσέρ Μπακιρχάν έχει ξεκινήσει επισκέψεις σε πολιτικά κόμματα από τις 10 Μαρτίου. Επόμενος σταθμός της αποστολής του DEM είναι η μετάβαση στο νησί Ιμραλί για συνάντηση με τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν.
Πρωτοβουλία από το CHP
Την ίδια στιγμή, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) έχει προτείνει το δικό του “Πακέτο Δημοκρατικοποίησης”, στο οποίο περιλαμβάνονται αιτήματα όπως:
- Να μπει τέλος στον διορισμό επιτρόπων (kayyum) σε αιρετές διοικήσεις.
- Να καταργηθούν οι αντιδημοκρατικές διατάξεις.
- Να αρθεί κάθε περιορισμός στην ελευθερία του τύπου και της έκφρασης.
- Να καταργηθεί ο νόμος περί παραπληροφόρησης.
- Να αναθεωρηθεί η νομοθεσία περί προσβολής του Προέδρου.
- sozcu.com.tr
ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ
Τα 13 Αιτήματα του DEM — Ένα μήνυμα από το Ιμραλί
Αν και τα πλήρη αιτήματα δεν έχουν διαρρεύσει επίσημα, το γεγονός ότι προέρχονται από την αποστολή του Ιμραλί δείχνει ότι έχουν εγκριθεί από τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν, γεγονός βαρύνουσας σημασίας. Είναι σχεδόν βέβαιο πως περιλαμβάνουν:
Επανέναρξη του διαλόγου με το Ιμραλί
Βελτίωση των συνθηκών κράτησης του Οτζαλάν
Αναγνώριση της κουρδικής ταυτότητας στο σύνταγμα
Κατάργηση του kayyum και ενίσχυση της τοπικής αυτονομίας
Εκδημοκρατισμός της Δικαιοσύνης και της Ενημέρωσης
Αποστρατιωτικοποίηση του Κουρδικού
Η χρονική στιγμή είναι καθοριστική: το DEM επιχειρεί να ανακτήσει νομιμοποίηση στα μάτια της βάσης του, με έμφαση στη συμμετοχή στον θεσμικό διάλογο αντί για περιθωριοποίηση. Επιπλέον, το κόμμα τεστάρει τα όρια της κυβέρνησης σε μια συγκυρία όπου ο Ερντογάν εμφανίζεται να αναζητά νέες ισορροπίες.
2. Το Πολιτικό Πλαίσιο — Παιχνίδι υψηλού ρίσκου για τον Ερντογάν
Η κυβέρνηση Ερντογάν βρίσκεται σε κρίσιμη φάση μετά τις δημοτικές εκλογές, όπου το ΑΚΡ υπέστη σημαντική ήττα — ακόμα και στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό έχει οδηγήσει σε διπλωματικές κινήσεις επαναπροσέγγισης με εσωτερικούς και εξωτερικούς αντιπάλους.
Η συνάντηση με το DEM μετά από 13 χρόνια “πάγου”, υποδηλώνει ότι το προεδρικό μέγαρο αναζητά:
Νέα κοινωνική συναίνεση εντός Τουρκίας
Επαναφορά της “ειρηνευτικής” ρητορικής για διεθνή κατανάλωση
Χειραγώγηση των ισορροπιών στον κουρδικό χώρο ενόψει επόμενων εκλογών
Ωστόσο, ο κίνδυνος για τον Ερντογάν είναι διττός: αφενός μπορεί να κατηγορηθεί από εθνικιστικούς κύκλους για “υποχωρήσεις”, αφετέρου το DEM ενισχύεται ως θεσμικός συνομιλητής, κάτι που μπορεί να πυροδοτήσει και νέες εντάσεις.
3. Η “Δεύτερη Διαδικασία Ειρήνης”;
Η συνάντηση αυτή μυρίζει επανεκκίνηση της “Διαδικασίας Ειρήνης”, αλλά με νέους όρους. Υπάρχουν όμως πολλές διαφορές σε σχέση με το 2013:
Το κουρδικό ζήτημα δεν κυριαρχεί στον δημόσιο λόγο όσο τότε.
Ο διεθνής παράγοντας (ΗΠΑ, ΕΕ) δεν πιέζει ανοιχτά για λύση.
Η κοινωνία είναι διχασμένη και λιγότερο αισιόδοξη.
Η “νέα ΜΙΤ” υπό τον Ιμπραήμ Καλίν ενδέχεται να διαχειριστεί διαφορετικά τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις.
Αν το Ιμραλί μπει ξανά στο κάδρο των διαπραγματεύσεων, αυτό σημαίνει στροφή 180° από την πολιτική καταστολής της τελευταίας δεκαετίας. Όμως κανείς δεν εγγυάται σταθερότητα ή αποτελέσματα.
4. Το Πακέτο Δημοκρατικοποίησης του CHP — Ανταγωνισμός ή Συμπληρωματικότητα;
Το CHP με τη δική του πρόταση δείχνει ότι διεκδικεί τον ρόλο “αντιπολίτευσης με πρόγραμμα” και όχι μόνο με αντι-ερντογανισμό. Τα βασικά σημεία του πακέτου:
Τερματισμός των kayyum → Συγκλίνει με τις θέσεις DEM.
Κατάργηση αντιδημοκρατικών νόμων → Πλαίσιο για δικαιώματα και ελευθερίες.
Ανάσχεση των περιορισμών στην ενημέρωση → Πίεση προς τον έλεγχο της ΜΜΕ.
Το πολιτικό διακύβευμα εδώ είναι: ποιος θα ηγηθεί της μετα-ερντογανικής μετάβασης; Αν το DEM κινηθεί κοντά στο CHP, διαμορφώνεται μέτωπο. Αν, όμως, συνεχίσει τον διάλογο με τον Ερντογάν, τότε η συμμαχία της αντιπολίτευσης κινδυνεύει με διάσπαση.
Συμπέρασμα
Η συνάντηση ήταν μεταβατική και επικίνδυνα ενδιαφέρουσα. Δεν είναι ούτε τυπική προσέγγιση, ούτε πλήρης αλλαγή πολιτικής. Το DEM δοκιμάζει το έδαφος. Ο Ερντογάν επεξεργάζεται σενάρια. Το CHP επιμένει στη θεσμική αντεπίθεση.
Το 2025 ίσως εξελιχθεί σε έτος ζύμωσης για τη νέα Τουρκία. Όμως όλα θα εξαρτηθούν από:
Την πορεία της οικονομίας
Τις αντιδράσεις του στρατού και των εθνικιστών
Τη στάση της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ στο κουρδικό
