Γράφει η
Κρινιώ Καλογερίδου
(Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)
Με την καρδιά μας βαριά ακόμα από τα βάρβαρα χρόνια των μνημονίων και τις σκιές που άφησαν πίσω τους οι παρενέργειές τους στην Οικονομία, την κοινωνία και τη ζωή του καθένα μας, δεν μπορώ να μη χαίρομαι στο άκουσμα κάθε ευοίωνης είδησης που μας χαρίζει ψήγματα χαράς και αισιοδοξίας για μια πορεία ανάκαμψης στο δρόμο προς την 12η αξιολόγηση της Εθνικής Οικονομίας.
Κι αυτή η χαρά για το καλό της πατρίδας μας μετράει διπλά και τρίδιπλα, γιατί δείχνει τον δρόμο εξόδου της απ’ την μεταμνημονιακή εποπτεία που μας επιβλήθηκε με την λήξη των μνημονίων το 2018.
Εποπτεία για την οποία ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ευελπιστούν ότι θα λήξει τον Ιούνιο του 2022, εφόσον πετύχουν το στόχο τους να πληρώσουν μαζεμένες τις υπολειπόμενες δόσεις που μας επέβαλε ανά εξάμηνο το καθεστώς των αξιολογήσεων.Εχέγγυα της αισιοδοξίας τους ότι θα καταφέρουν να μας βγάλουν απ’ την εποπτεία είναι οι απανωτές αναβαθμίσεις της Οικονομίας και των προοπτικών ανάπτυξης της Ελλάδας (με βάση την Πράσινη ανάπτυξη που δίνει προβάδισμα στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα) από τους μεγαλύτερους ξένους Οίκους αξιολόγησης.
Οίκους γνωστούς που ”κηλίδωσαν” την τιμή της χώρας μας στα χρόνια των μνημονίων υποβαθμίζοντας στο ναδίρ την πιστοληπτική της ικανότητα, για να έρθουν από την Άνοιξη του τρέχοντος έτους και ύστερα συλλήβδην οι Standard & Poors, Fitch και DBRS Morningstar (με ενδιάμεση ψήφο εμπιστοσύνης αυτήν του Προέδρου του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου, Ιρλανδού ΥΠΟΙΚ) να αναβαθμίσουν το αξιόχρεο της Ελλάδας.
Να το αναβαθμίσουν από τη βαθμίδα ΒΒ (low) στην ΒΒ με σταθερή τάση ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας λόγω της μείωσης του ποσοστού των κόκκινων δανείων των τραπεζών στο 21,3% (Ιούνιος 2021) από 40,6% (Δεκέμβριος 2019).
– Και εδώ τελειώνει το παραμύθι της Σταχτοπούτας Ελλάδας κι αρχίζει η πραγματικότητα για τον ευκολόπιστο πάντα λαό…, θα έλεγε κάποιος καγχάζοντας, για να συμπληρώσει το άλλο μισό της αλήθειας.
Και το άλλο μισό βλέπει το μισογεμάτο ποτήρι της κυβέρνησης μισοάδειο και την Πράσινη ανάπτυξη που υπόσχεται να εφαρμόσει (μετά το πυρίκαυστο καλοκαίρι της πρωτοφανούς οικολογικής καταστροφής) ”πράσινα άλογα”. Συνελόντι ειπείν, ελκυστική αλλά μη ρεαλιστική.
– Audiatur et altera pars, θα ‘λεγαν τώρα οι Ρωμαίοι κι εμείς είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε τα πώς και τα γιατί της άλλης πλευράς.
Της πλευράς που έχει να επιδείξει κι αυτή εχέφρονες, νουνεχείς ανθρώπους όλου του πολιτικού φάσματος οι οποίοι παρακολουθούν με σκεπτικισμό τον περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών στην Ελλάδα επί τη βάσει του διαχωρισμού των ανθρώπων σε εμβολιασμένους-ανεμβολίαστους και την οικονομική μετάβασή της απ’ την χαμένη δεκαετία των μνημονίων στη χαμένη δεκαετία του κορονοϊού και της μετά απ’ αυτόν εποχής.
Γιατί η πανδημία έχει επιθετική και… μακροπρόθεσμη προοπτική σε παγκόσμια κλίμακα και ενδέχεται να πυροδοτήσει καταστάσεις κατάρρευσης Οικονομιών και τραπεζών ανά τον κόσμο αναβιώνοντας μέρες κατάρρευσης της Lehman Brothers.
Κι αν γίνει αυτό (σύμφωνα με την εξαμηνιαία έκθεση της Global Economic Prospects για λογαριασμό της Παγκόσμιας Τράπεζας), θα μιλάμε για την χειρότερη οικονομική ύφεση μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο η οποία θα σημαδέψει πολλές γενιές ανθρώπων και όχι μία, έτσι που να χωρίσει στα δύο τον ευθύγραμμο χρόνο της ιστορίας του 21ου αιώνα.
Να τον χωρίσει σε προ και μετά πανδημίας εποχή, ανάλογη με την προ και μετά Χιροσίμα του περασμένου αιώνα, όπως την περιέγραψε διορατικά σε δοκίμιό του ο συγγραφέας και δοκιμιογράφος Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος.
Προς ώρας αυτό μας φαίνεται υπερβολικό, βέβαια, αλλά – βλέποντας την ταχύτητα επέκτασης της πανδημίας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, τη διαφαινόμενη χρεοκοπία του μεσιτικού κολοσσού Evergrande Group (κατά S&P) και το ενδεχόμενο ”κραχ” στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου (λόγω των περιορισμένων προμηθειών ενόψει του χειμώνα), οι ειδικοί της Παγκόσμιας Τράπεζας έχουν αποφανθεί ήδη για συγκράτηση της οικονομικής ανάπτυξης παγκοσμίως.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, ειδικά, η επιβράδυνση στην παγκόσμια οικονομία θα έχει ως αντίκτυπο την αβεβαιότητα και την ματαίωση των προσδοκιών της κυβέρνησης για σταθερή πορεία ανάκαμψής της από τη στιγμή που, ως το τέλος του χρόνου, ο πληθωρισμός (με αύξηση των τιμών στα προϊόντα πάνω από 2%) θα εκτοξευθεί — όπως προβλέπει το υπουργείο Οικονομικών — σε υψηλά δεκαετίας (βλ. ‘πληθωρισμός 2011′).
Όπερ σημαίνει εκτόξευση του δείκτη ανεργίας απ’ το 14,6% (Eurostat) όπου είχε μειωθεί στην αρχή του τρέχοντα μήνα, καθώς οι επενδυτές ενδέχεται να αποθαρρυνθούν να επενδύσουν στη χώρα μας λόγω του ασταθούς των προσδοκιών ανάπτυξής της.
Και αυτό πολλαπλασιάζει τις αβεβαιότητες για το μέλλον της ελληνικής Οικονομίας, λαμβανομένων υπόψη και των περιορισμών που έχουν επιβληθεί λόγω κορονοϊού στην αγορά. Γι’ αυτό και οι υπεύθυνοι χάραξης της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, με πρώτο τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, προσπαθούν να μετριάσουν με μεταρρυθμιστικά μέτρα την οικονομική ζημιά.
Ωστόσο η απόδοση των εν λόγω μέτρων — που στην πλειοψηφία τους στοχεύουν στην ενίσχυση της απασχόλησης των νέων χωρίς εργασιακή εμπειρία (βλ. απόφοιτοι πανεπιστημίων κλπ), για να διευκολυνθεί η είσοδός τους στην αγορά εργασίας — θα φανεί σε βάθος χρόνου.
Οπότε απαιτούνται και άλλα, ώστε να οδηγηθούμε σε θετικό αποτέλεσμα. Και τα άλλα μέτρα θα πρέπει να αφορούν τις επενδύσεις σε υποδομές (αντιπυρικά και αντιπλημμυρικά έργα, πρωτογενής παραγωγή κλπ), την ενίσχυση της απασχόλησης των γυναικών και τον αγώνα αντιμετώπισης της υψηλής ενεργειακής εξάρτησης της χώρας μας με στόχο την αυτάρκειά της, επί τη βάσει ενός παραγωγικού μοντέλου που τείνει προς την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Αυτό βέβαια (και το μήνυμα το εκπέμπω στον πρωθυπουργό που θέλει να αναδασώσει με… ανεμογεννήτριες και τα καμένα ακόμα Ιουλίου-Αυγούστου) δε σημαίνει εγκατάλειψη της ήδη ανεπαρκούς γεωργικής και σχεδόν ανύπαρκτης κτηνοτροφικής παραγωγής στην ελληνική περιφέρεια, αλλά η ενίσχυσή της στις ορεινές περιοχές (κυρίως της Θράκης και της Μακεδονίας), όπου έχει χαθεί η ελπίδα.
Κάτι ιδιαίτερα λυπηρό και δυσοίωνο για την πρωτογενή παραγωγή, καθώς είναι γνωστό ότι η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας αποτελεί φυσικό πόρο μη ανανεώσιμο (λόγω της ειδικής σύστασης της μορφολογίας της και του μικροκλιματος ανά περιοχή), ο οποίος βρίσκεται ήδη σε ανεπάρκεια στην Ελλάδα.
Ανεπάρκεια που συνεπάγεται απώλεια γόνιμων εδαφών (επί των οποίων προστίθενται πάνω από 1.200.000 στρέμματα, τα οποία κάηκαν το φετινό καλοκαίρι στις πιο καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα) λόγω της προϊούσας διάβρωσης και ερημοποίησης, σε συνδυασμό με την εδαφογένεση, την αποσάθρωση δηλαδή των πετρωμάτων που παρατηρείται στη χώρα μας κατά τόπους.
Με δεδομένα αυτά, θεωρώ αφροσύνη εκ μέρους της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη την απόφαση για εκτεταμένη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στην ύπαιθρο χώρα (ηπειρωτική και νησιωτική), γιατί είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι αυτά θα αποδειχθούν μεσομακροπρόθεσμα καταστροφικά για την ήδη παραμελημένη και υποτιμημένη (με την έννοια ότι εισάγουμε ακόμα και προϊόντα που παράγουμε σε αφθονία) αγροτική παραγωγή μας .
Κι αν αποδειχθούν καταστροφικά αυτά γιατί η κυβέρνηση βαδίζει στις ράγες ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών πάρκων, τότε θα μιλάμε για εθνικό έγκλημα το οποίο ισοδυναμεί με υποθήκευση εκ μέρους της του μέλλοντος του πρωτογενή τομέα παραγωγής μας, τη στιγμή που οι Έλληνες γεωργοί και κτηνοτρόφοι περίμεναν την ανάκαμψη και την αναβάθμισή του…
