Οι χριστουγεννιάτικες εορταστικές εκδηλώσεις επιστρέφουν στην πολύπαθη Βηθλεέμ μετά από δύο χρόνια, καθώς οι Παλαιστίνιοι ελπίζουν σε «καλύτερο μέλλον»
Εδώ και δεκαετίες, η οικογένεια Tαμπάς διατηρεί κατάστημα με σουβενίρ στη Βηθλεέμ, όπου εκτίθενται χειροτεχνίες από ντόπιους τεχνίτες. Ο σημερινός υπεύθυνος Ρόνι Τάμπας είναι η τρίτη γενιά που διαχειρίζεται την επιχείρηση. Από το 1927 όταν άνοιξε για πρώτη φορά το κατάστημα, τα τελευταία χρόνια όπως λέει ήταν τα πιο δύσκολα για την οικογένεια που επιμένει ωστόσο πεισματικά να ανοίγει κάθε πρωί τα ρολά.
«Δεν είναι μόνο για τις επιχειρήσεις. Είναι για την ελπίδα μας, επειδή χρειαζόμαστε αυτό το μέρος, τον ιστορικό μας χώρο, να είναι πάντα ανοιχτό. »
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει ρίξει βαριά σκιά σε όλη τη Δυτική Όχθη, πυροδοτώντας μια σοβαρή οικονομική ύφεση σε συνδυασμό με την καταστολή των Παλαιστινίων από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας. Ο αντίκτυπος στην καθημερινή ζωή σε μέρη όπως η Βηθλεέμ γίνεται πιο έντονος την περίοδο των Χριστουγέννων, όταν η παλαιστινιακή πόλη συνήθως κατακλύζεται από τουρίστες που επιθυμούν να επισκεφθούν τον τόπο όπου γράφτηκε η χριστουγεννιάτικη ιστορία. «Ήταν πραγματικά πολύ δύσκολο επειδή όχι μόνο το μαγαζί μου… το 80% του πληθυσμού στη Βηθλεέμ εξαρτάται από τον τουρισμό και τους προσκυνητές», λέει ο Ταμπάς.
Τα Χριστούγεννα επέστρεψαν
Για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια, η Βηθλεέμ επανεκκίνησε τις χριστουγεννιάτικες εορταστικές εκδηλώσεις, με την ελπίδα ότι τα χειρότερα έχουν πλέον περάσει. Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Δεκεμβρίου, αξιωματούχοι συγκεντρώθηκαν για το επίσημο άναμμα του τεράστιου χριστουγεννιάτικου δέντρου στην πλατεία Manger, απέναντι από το Ναό της Γέννησης, όπου οι Χριστιανοί πιστεύουν ότι γεννήθηκε ο Ιησούς.
Ο δήμαρχος της Βηθλεέμ, Μάχερ Καναουάτι, δήλωσε ότι αυτό ήταν ένα μήνυμα τόσο για την τοπική κοινότητα όσο και για τον κόσμο. «Φέτος, μετά από δύο χρόνια σιωπής, αποφασίσαμε να αναζωπυρώσουμε τα Χριστούγεννα, να αναζωπυρώσουμε το πνεύμα που χρειάζονται όλοι εδώ στην πόλη, προκειμένου να τους δώσουμε ελπίδα ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να μένουν στη Βηθλεέμ και να μην εγκαταλείπουν την πόλη», είπε από το γραφείο του με θέα την πλατεία.
«Και έχουμε στείλει μηνύματα σε ολόκληρο τον κόσμο ότι είμαστε ένας λαός ειρήνης, αγαπάμε τη ζωή και προσευχόμαστε για μια πραγματική και δίκαιη λύση, ώστε να μπορέσουμε να ευημερήσουμε».
Η πόλη προσθέτει αντιμετώπιζε δυσκολίες. «Είχαμε απώλειες περίπου 1,8 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ την ημέρα στον κλάδο του τουρισμού», είπε. «Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε από 14% σε 65%, η φτώχεια άγγιξε το 60% και 4.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν [την πόλη].» «Ήταν πραγματικά καταστροφικό αυτό που πέρασε ο λαός της Βηθλεέμ — αλλά είμαστε αισιόδοξοι, αισιόδοξοι και νομίζω ότι όλα αυτά θα αντιστραφούν».
Τα τελευταία δύο χρόνια, η ανεργία έχει εκτοξευθεί στη Βηθλεέμ. Από τις φονικές επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023, οι οποίες πυροδότησαν τον πόλεμο, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι εργάτες από τη Δυτική Όχθη έχουν αποκλειστεί από την είσοδο στο Ισραήλ και τους οικισμούς του για εργασία.
Εν τω μεταξύ, οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν λάβει μόνο μερικούς μισθούς από την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) – η οποία κυβερνά τμήματα της Δυτικής Όχθης. Η Παλαιστινιακή Αρχή βασίζεται σε φορολογικά έσοδα που εισπράττει το Ισραήλ, τα οποία παρακρατεί – ύψους 1,76 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την υπηρεσία εμπορίου και ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Το Ισραήλ λέει ότι κρατά τα κεφάλαια επειδή η Παλαιστινιακή Αρχή κάνει πληρωμές σε Παλαιστίνιους κρατούμενους που ενθαρρύνουν επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών. Η αρχή – η οποία έχει δεχθεί διεθνείς πιέσεις για μεταρρυθμίσεις – λέει ότι πρόσφατα άλλαξε το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.
Οι περιορισμοί στην πρόσβαση στη Βηθλεέμ ωστόσο παραμένουν. Η πόλη βρίσκεται στην άλλη πλευρά του τείχους που έχτισε το Ισραήλ , αποκόπτοντας τη Δυτική Όχθη από την Ιερουσαλήμ στο όνομα της ασφάλειας. Η παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ απέχει λιγότερο από 10 χιλιόμετρα από την πλατεία Manger. Τα πιο βολικά σημεία ελέγχου είναι συχνά κλειστά για κάθε κυκλοφορία, αναγκάζοντας τους ανθρώπους που ταξιδεύουν στη Βηθλεέμ να κάνουν μεγάλες και περίπλοκες παρακάμψεις για να εισέλθουν στην πόλη.
«Όλες αυτές οι δυσκολίες είναι δυστυχώς φυσιολογικές για τους Παλαιστίνιους — να κρατούνται σε σημεία ελέγχου για ώρες, να ταπεινώνονται από παιδιά με όπλα, να τους απαγορεύεται να πηγαίνουν στην εκκλησία τους, να τους απαγορεύεται να πηγαίνουν στο νοσοκομείο τους, στον γείτονά τους, σε άλλες πόλεις της Παλαιστίνης», δήλωσε ο Καναουάτι. «Το μήνυμά μας σε ολόκληρο τον κόσμο είναι ότι αυτά τα σημεία ελέγχου πρέπει να αφαιρεθούν, αυτό το τείχος διαχωρισμού πρέπει να κατεδαφιστεί».
«Νομίζω ότι η Βηθλεέμ δεν ανήκει σε συγκεκριμένους ανθρώπους και πιστεύω ότι η Βηθλεέμ είναι διεθνής και η Βηθλεέμ είναι η πρωτεύουσα του χριστιανικού κόσμου.Άρα, αν είσαι Χριστιανός, έχεις ένα κομμάτι της Βηθλεέμ.»
Αλλά παρόλο που η Βηθλεέμ είναι η «πρωτεύουσα» του χριστιανικού κόσμου, οι ντόπιοι προειδοποιούν ότι ο τοπικός χριστιανικός πληθυσμός μειώνεται. «Οι χριστιανικοί αριθμοί μειώνονται», δήλωσε ο Σαμίρ Κουμσίεχ, ιστορικός από τη Βηθλεέμ, ο οποίος σκηνοθέτησε μια μίνι σειρά του BBC για την ιστορία του Ιησού με τίτλο «Nativity TV».
Είπε ότι το 1950, οι Χριστιανοί αποτελούσαν το 86% του πληθυσμού σε όλη τη Βηθλεέμ και σε δύο άλλες πόλεις της Δυτικής Όχθης, τις Μπέιτ Σαχούρ και Μπέιτ Τζάλα. Τώρα, είπε, ο χριστιανικός πληθυσμός ήταν λιγότερο από 12%. «Αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα για εμάς», είπε.
Η Εκκλησία της Γέννησης στο κέντρο της Βηθλεέμ, ένας από τους παλαιότερους χριστιανικούς χώρους λατρείας, αποτελεί το επίκεντρο των εορτασμών των Χριστουγέννων. Συνήθως υπήρχαν μεγάλες ουρές προσκυνητών που περίμεναν να μπουν στο σπήλαιο από κάτω, το οποίο είναι το σημείο όπου πιστεύεται ότι γεννήθηκε ο Ιησούς. Τα τελευταία χρόνια, αυτά τα πλήθη απουσιάζουν. Αλλά φέτος τα Χριστούγεννα, οι ντόπιοι ελπίζουν ότι η κατάσταση θα αλλάξει και ο αριθμός των επισκεπτών θα αρχίσει να αυξάνεται σιγά σιγά.
«Είμαστε πολύ χαρούμενοι που έχουμε το δέντρο, καταρχάς, και που βλέπουμε ξένους στη Βηθλεέμ και που μπορούμε να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα με το πραγματικό τους πνεύμα», λέει η ντόπια σχεδιάστρια κοσμημάτων Νάντια Χάζμπουν. «Από εδώ ξεκίνησαν όλα, οπότε από εδώ μπορούμε να στείλουμε το μήνυμα στον κόσμο για το τι πραγματικά πρέπει να είναι τα Χριστούγεννα. Και φέτος, αν τα Χριστούγεννα είναι ειρηνικά, τότε ελπίζω ότι θα φέρουν ένα ωραίο μήνυμα για ολόκληρο τον κόσμο.»
