Η Άγκυρα ενδέχεται να αγοράσει εξαρτήματα αντί για νέα αεροσκάφη, στο πλαίσιο επιτάχυνσης του προγράμματος του μαχητικού πέμπτης γενιάς Kaan
Ένα μαχητικό F-16 αμερικανικής κατασκευής πετά εκπέμποντας φωτοβολίδες, κατά τη διάρκεια δοκιμαστικής πρόβας για την 78η επέτειο των ενόπλων δυνάμεων της Ινδονησίας στην Τζακάρτα, στις 3 Οκτωβρίου 2023 (Bay Ismoyo / AFP)
Από τον Ragip Soylu στην Άγκυρα
Η Τουρκία ενδέχεται να ζητήσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες την τροποποίηση μιας συμφωνίας εξοπλισμών πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, ώστε να αποκτήσει κινητήρες τζετ αντί για μαχητικά αεροσκάφη F-16 και πυραύλους, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν την υπόθεση και μίλησαν στο Middle East Eye.
Πέρυσι, η Άγκυρα περιόρισε το αρχικό της σχέδιο προμήθειας F-16, αποσύροντας το αίτημα για 79 κιτ εκσυγχρονισμού και δεσμευόμενη αντ’ αυτού να αγοράσει 40 F-16 Viper με το σχετικό οπλισμό. Αυτό μείωσε τη συνολική αξία της συμφωνίας από 23 δισεκατομμύρια δολάρια σε 7 δισεκατομμύρια.
Τώρα, ορισμένοι ανώτεροι αξιωματούχοι πιέζουν για περαιτέρω αλλαγές, προτείνοντας την πλήρη ακύρωση της σχεδιαζόμενης αγοράς των F-16 και μέρους του πακέτου πυρομαχικών.
Αντίθετα, η Τουρκία θα έδινε προτεραιότητα στην επένδυση στο εγχώρια παραγόμενο μαχητικό πέμπτης γενιάς, το Kaan, χρησιμοποιώντας τη συμφωνία για την απόκτηση κινητήρων για το αεροσκάφος και την προετοιμασία για ενδεχόμενη επιστροφή στο πρόγραμμα F-35 υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Το ζήτημα αναμένεται να τεθεί κατά την επίσκεψη του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ουάσινγκτον την Πέμπτη. Δεν είναι σαφές εάν η Άγκυρα θα υποβάλει την πρόταση κατά τη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο, ορισμένοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι η Τουρκία πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην αγορά των 40 F-16 Viper, για την ενίσχυση του γηράσκοντος στόλου της.
Από τότε που η αμερικανική κυβέρνηση ενέκρινε την αρχική συμφωνία στις αρχές του 2024, η ηγεσία της τουρκικής άμυνας και ασφάλειας είναι διχασμένη ως προς το πώς να αντικαταστήσει με τον καλύτερο τρόπο τα παλαιωμένα F-16 της χώρας.
Ο αποκλεισμός της Άγκυρας από το πρόγραμμα F-35 το 2019, έπειτα από την απόκτηση των ρωσικής κατασκευής συστημάτων αντιαεροπορικής άμυνας S-400, έχει αφήσει τους αξιωματούχους αντιμέτωπους με την προοπτική μιας οξείας έλλειψης μαχητικών αεροσκαφών τα επόμενα χρόνια.
Ενώ η τουρκική αεροπορία έχει εκφράσει τη διάθεση να προμηθευτεί οποιοδήποτε διαθέσιμο αεροσκάφος, συμπεριλαμβανομένων των F-16, των Eurofighter ή ακόμη και των F-35, το ανώτατο όργανο αμυντικών προμηθειών της Τουρκίας και οι βασικοί εγχώριοι κατασκευαστές υποστηρίζουν ότι η Άγκυρα πρέπει να είναι πιο επιλεκτική.
Υποστηρικτές αυτής της άποψης τάσσονται υπέρ του εκσυγχρονισμού του υφιστάμενου στόλου F-16 της Τουρκίας με ραγδαία εξελισσόμενες εγχώριες τεχνολογίες, αποφεύγοντας αυτό που θεωρούν δαπανηρές «προσωρινές λύσεις» μέχρι την ένταξη του Kaan σε επιχειρησιακή υπηρεσία.
Ένα τουρκικό κοινοπρακτικό σχήμα στοχεύει στην παράδοση των πρώτων αεροσκαφών Kaan έως τα τέλη του 2028, αν και πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι οι παραδόσεις πιθανόν να μετατεθούν πιο κοντά στο 2030.
«Αντί να δαπανηθούν δισεκατομμύρια για F-16, κάποιοι στην Άγκυρα υποστηρίζουν ότι τα κεφάλαια θα μπορούσαν να ανακατευθυνθούν για την αγορά κινητήρων F-16, οι οποίοι είναι συμβατοί με το Kaan», ανέφερε μία πηγή με γνώση της συζήτησης.
Τα πρώτα αεροσκάφη Kaan θα κινούνται με τους κινητήρες F110 της General Electric, τους ίδιους που χρησιμοποιούνται στα F-16, αν και η Τουρκία τελικά σκοπεύει να αναπτύξει έναν εγχώριο τύπο κινητήρα για παραδόσεις εντός της δεκαετίας του 2030.
Ορισμένοι αξιωματούχοι ανησυχούν επίσης για τους περιορισμούς που θα μπορούσαν να συνοδεύουν τα F-16 αμερικανικής προέλευσης, καθώς η Ουάσινγκτον ενδέχεται να απαγορεύσει στην Άγκυρα την ενσωμάτωση εγχώρια παραγόμενου φορτίου μάχης.
Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει σημειώσει πρόοδο στην ανάπτυξη εγχώριων οπλικών συστημάτων, από πυραύλους cruise έως κατευθυνόμενα πυρομαχικά, τα οποία μπορούν να συνδυαστούν με μαχητικά αεροσκάφη.
Ο υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ επιβεβαίωσε τον περασμένο Νοέμβριο ότι η Άγκυρα έχει ήδη καταβάλει προκαταβολή ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τα F-16.
Ωστόσο, άλλοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η Τουρκία πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην επανένταξη στο πρόγραμμα F-35, το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει άμεσα τις δυνατότητες της χώρας στον τομέα των μαχητικών αεροσκαφών.
Σε αντίθεση με τα F-16 ή τα Eurofighter, τα οποία αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις παραγωγής που διαρκούν χρόνια, έξι F-35 που είχαν αρχικά κατασκευαστεί για την Τουρκία παραμένουν σε αποθήκευση και θα μπορούσαν να μεταφερθούν άμεσα, εάν η Άγκυρα επανενταχθεί στο πρόγραμμα. Ο Γκιουλέρ έχει επίσης δηλώσει ότι ο τελικός στόχος της Τουρκίας είναι η απόκτηση 40 F-35.
Ωστόσο, οι συνεχείς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της Τουρκίας για τροποποιήσεις στη συμφωνία των F-16 έχουν προκαλέσει ανησυχία στην αμερικανική κυβέρνηση.
Πηγή με έδρα την Ουάσινγκτον δήλωσε στο MEE ότι το Πεντάγωνο έχει επιμείνει πως δεν πρόκειται να ξανανοίξει τη συζήτηση για τα F-35 μέχρι να οριστικοποιηθεί η συμφωνία για τα F-16. Η ίδια πηγή ανέφερε ότι είναι απίθανο οι ΗΠΑ να δεχθούν την πώληση κινητήρων τζετ αντί για F-16, καθώς πρόκειται για μια ήδη κλεισμένη συμφωνία.
Η ενδεχόμενη επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 έχει επίσης στρατηγική σημασία στο πλαίσιο της ισορροπίας δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα αναμένεται να παραλάβει τα πρώτα της F-35 το 2028, ενώ ο γηράσκων στόλος F-16 της Τουρκίας συνεχίζει να παρουσιάζει λειτουργικές προκλήσεις.
Ωστόσο, περιφερειακοί παράγοντες — κυρίως το Ισραήλ, αλλά και η Ελλάδα — ασκούν πιέσεις στην Ουάσινγκτον για να εμποδίσει την πώληση. Το Ισραήλ διατηρεί εδώ και καιρό ένα de facto βέτο στις αμερικανικές πωλήσεις όπλων σε χώρες της Μέσης Ανατολής, προκειμένου να διασφαλίσει την ποιοτική στρατιωτική του υπεροχή.
