Οσο υλοποιούνται τα ενεργειακά σχέδια στην Ανατολική Μεσόγειο και την Νοτιοανατολική Ευρώπη, τόσο ξεδιπλώνονται οι σχεδιασμοί που αποφασίστηκαν πριν 20 χρόνια για την περιοχή. Σήμερα μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις προηγούμενων ετών, στάσεις κρατών για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, και όσο αφορά την Ελλάδα, γιατί εταίροι όπως η Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, ακόμα και Ιταλία, ήθελαν αποδεκατισμένη την χώρα ώστε να είναι εύκολη στην πολιτική και οικονομική διαχείριση.
Όταν η αρμόδια για την εξόρυξη του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν κοινοπραξία Shah Deniz II είχε ταχθεί υπέρ του Αγωγού (ΤΑΡ) και απέρριπτε τον «αντίπαλο» αγωγό Nabbuco, το πρακτορείο ειδήσεων Trend μετέδιδε ότι εκπρόσωποι της αζέρικης κρατικής κοινοπραξίας SOCCAR και της θυγατρικής της ΒΡ, της BP Azerbaijan, θα μετέβαιναν χωρίς καθυστέρηση στην Ελλάδα για να ενημερώσουν προσωπικά για την απόφαση τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.
Μετά από λίγες ημέρες η δημοσιογράφος από την Σερβία ,Τάνια Βούγιτς σε άρθρο της υπό τον τίτλο «Ελλάδα – ο νέος ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης», ανέφερε «η Ελλάδα, οικονομικά υποταγμένη στην ΕΕ και με καταρρέουσα οικονομία, ανεδείχθη χθες στο νέο στρατηγικό, ενεργειακό πυλώνα της ΕΕ και των δυτικών Βαλκανίων», και συνέχιζε «σύμφωνα με Έλληνες αξιωματούχους, η Ελλάδα, από μία χώρα δευτερεύουσας σημασίας εντός της ΕΕ, καθίσταται τώρα ευρωπαϊκός ενεργειακός κόμβος, νέος προορισμός μεγάλων επενδύσεων και εταίρος με νέα διαπραγματευτική ικανότητα»
Την ίδια στιγμή τα Ουγγρικά ΜΜΕ παρουσίαζαν την απογοήτευση της τότε Ουγγρικής κυβέρνησης για την απόφαση των Αζέρων και την ματαίωση του αγωγού Nabucco. «Το πρόγραμμα Nabucco μέσω του οποίου θα ερχόταν φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη και που απολάμβανε την υποστήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ, έχει ματαιωθεί και η αρμόδια για την εξόρυξη του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν κοινοπραξία Shah Deniz II έχει ταχθεί υπέρ του Αδριατικού Αγωγού (ΤΑΡ).»
Πιο έντονες ήταν οι αντιδράσεις της Βιέννης αφού μέσω του αγωγού Nabucco η Αυστριακή OMV θα μπορούσε να αντικαταστήσει σε σημαντικό βαθμό την Gazprom όχι μόνο στην προμήθεια φυσικού αερίου, αλλά και πολιτικά. Η εφημερίδα Die Presse εκείνες τις ημέρες κυκλοφόρησε με τίτλο «OMV: Τέλος για το όνειρο του παγκόσμιου παίκτη».
‘Ηταν τέτοιο το σοκ των Ευρωπαίων από την απόφαση αυτή, την ώρα μάλιστα που προσπαθούσαν να υποτάξουν οικονομικά και πολιτικά την Ελλάδα, που η εξήγηση που έδιναν ήταν τέτοια που δεν μπορούσε να σχολιαστεί σοβαρά. Ανέφεραν ότι η προτιμήθηκε ο αγωγός TAP επειδή η Ελλάδα αγοράζει ακριβά, την ώρα που ο TAP θα ήταν τράνζιτ. Δημοσίευμα της ιστοσελίδας EurActiv σημείωνε εκείνες τις ημέρες ότι σύμφωνα με τις δηλώσεις του Gerhard Roiss, διευθύνοντος συμβούλου της αυστριακής OMV (αγωγός Nabucco) σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου, η επιλογή του αγωγού TAP έναντι του Nabucco έγινε λόγω της υψηλότερης τιμής του φυσικού αερίου στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Ο Roiss ωστόσο αναρωτήθηκε κατά πόσο εν τέλει μπορούν να υπάρξουν υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου σε μια χώρα που έχει βυθιστεί στη λιτότητα (Ελλάδα ή σε μια χώρα όπως η Ιταλία όπου η παροχή φυσικού αερίου είναι άφθονη. Ταυτόχρονα, κάλεσε τους δημοσιογράφους να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα για το αν αυτή η απόφαση είναι το «φύλλο συκής» μιας πολιτικής απόφασης. …
Η ιστοσελίδα EUObserver.com προσπάθησε να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα για την απόφαση αυτή με τίτλους όπως «υποχώρηση του ευρωπαϊκού σχεδίου να περιορίσει την εξάρτησή της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο» και προβλέψεις που διαψεύστηκαν. Μια από αυτές τις προβλέψεις, μέσω δημοσιευμάτων, έλεγε ότι «η επιλογή του TAP καθιστά την Ελλάδα το «νικητή» και τη Βουλγαρία τον «ηττημένο» των εξελίξεων. Η Βουλγαρία εξαρτάται σχεδόν 100% από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου ενώ τα σχέδια για την κατασκευή του South Stream ο οποίος επίσης προβλέπεται να διασχίζει τη Βουλγαρία, ενδεχομένως θα αναβληθούν αφού το εν λόγω σχέδιο θεωρείται ότι έχει μεγαλύτερη πολιτική σημασία και πως είναι εξαιρετικά ακριβό.»
Συνέβη ακριβώς το αντίθετο, η Βουλγαρία μέσω του IGB που συνδέεται με τον TAP θα μειώσει σημαντικά την εξάρτηση της από το Ρωσικό φυσικό αέριο. Μάλιστα πριν καν ολοκληρωθεί ο IGB, η Gazprom μείωσε έως και 50% τις τιμές, αναδρομικά σε πολλές περιπτώσεις, ενώ ο South Stream προχωρά με οφέλη για την Σόφια.
Η παραμονή του Άσαντ στην εξουσία, οι Ρώσοι στην Συρία, η ασταθής Τουρκία και η Διαφοροποίηση, ενεργοποιούν τους Αμερικανούς στην Ελλάδα
Αν κάποιος από το 2020 ταξίδευε στην Ελλάδα του 2012 και περιέγραφε τι συμβαίνει στην χώρα, δεν θα τον πίστευαν οι μεγαλύτεροι συνομωσιολόγοι. Η χώρα ήταν στο χείλος της καταστροφής και η μόνη υποστήριξη που είχε ήταν οι ΗΠΑ του Μπάρακ Ομπάμα, όπως αναφέρει και ο ίδιος στο βιβλίο του «Γη της Επαγγελίας». Οι Αμερικανοί βέβαια δεν προχώρησαν στην στήριξη της Ελλάδας με αγαθούς σκοπούς, αλλά γιατί έβλεπαν ότι όλοι οι σχεδιασμοί των ίδιων και του Ισραήλ, ανατρεπόταν οριστικά.
Η Αραβική Άνοιξη δεν έφερε την πτώση του Άσαντ και την αντικατάσταση του με ένα φιλοδυτικό καθεστώς. Αντίθετα έφερε τους Ρώσους στην Συρία, την παραμονή του Άσαντ και την αμηχανία της Τουρκίας που έβλεπε το σχέδιο των Δυτικών να την μετατρέψουν στον μεγαλύτερο ενεργειακό κόμβο του κόσμου, να πέφτει στο κενό. ΗΠΑ και Ισραήλ ήθελαν όλο το φυσικό αέριο από τον Περσικό Κόλπο, το Ιρακινό Κουρδιστάν, την Κασπία Θάλασσα, την Ανατολική Μεσόγειο και το Αμερικανικό ΥΦΑ, να περάσει προς την Ευρώπη μέσα από την Τουρκία.
Ήταν ένα σχέδιο που θα είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο την απεξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό Φυσικό αέριο, όχι μόνο την απεξάρτηση της ίδιας της Τουρκίας από Ρωσία και Ιράν, αλλά και την απεξάρτηση της Ευρώπης από τον έλεγχο της Γερμανίας ώστε η τελευταία να μην μπορεί να ασκεί δική της πολιτική με το Πεκίνο και την Μόσχα. Το σχέδιο του αγωγού Nabucco, παρότι οι ΗΠΑ δήλωναν την στήριξη τους, δεν τους εξυπηρετούσε για ένα κύριο λόγο. Μπορεί ο αγωγός να βοηθούσε στην απεξάρτηση από το Ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά δεν εξασφάλιζε την Διαφοροποίηση μέσω του Αμερικανικού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Αυτό θα το προσπερνούσαν κάνοντας την Τουρκία διακομεταστικό κέντρο ΥΦΑ για όλη την Ευρώπη.
Η Τουρκία εκείνη την κρίσιμη στιγμή έκανε το μοιραίο λάθος, προσπάθησε να εκβιάσει και να προκαλέσει την παρέμβαση των ΗΠΑ, του Ισραήλ,αλλά και μελών του ΝΑΤΟ, σε μια γενικευμένη σύρραξη στην σύρραξη στην Συρία για την πτώση του Άσαντ και την εκδίωξη των Ρώσων. Σε έναν από αυτούς τους εκβιασμούς ήρθε σε πλήρη ρήξη με το Ισραήλ. Χρησιμοποίησε την στήριξη στους Παλαιστίνιους ως μέτρο πίεσης με αποκορύφωμα το επεισόδιο με το «Μαβί Μαρμαρά»στις 31 Μαϊου του 2010. Ήταν η στιγμή που άλλαζε η πορεία της Ελλάδας.
Αμερικανοί, Ισραηλινοί και Άραβες, προβλέπουν, σωστά όπως αποδείχθηκε, ότι η Τουρκία δεν θα αποτελεί σταθερή χώρα και έτσι ετοιμάζουν τον εναλλακτικά τον Νότιο Διάδρομο, τον EastMed, την Αλεξανδρούπολη και την ισχυροποίηση της Ελληνικής εταιρείας Energean που ξεκινά με την διαχείριση του Πρίνου (σήμερα η Energean βρίσκεται σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο). Ταυτόχρονα στηρίζουν το αυταρχικό καθεστώς του Μπακού ικανοποιώντας και ένα βασικό αίτημα, να μην περάσει ο αγωγός Tanap από την Αρμενία αν δεν λυθεί πρώτα το θέμα του Ναγκόρνο – Καραμπάχ, και όπως έγινε.
Η συνέχεια είναι γνωστή, η Ελλάδα και η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά άρπαξε την ευκαιρία και την συνέχισε η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Ήταν τέτοια τα παραγόμενα αποτελέσματα γεωπολιτικής και γεωοικονομίας που πρόσφερε αυτή η αλλαγή στην Ελλάδα, που έφερε ακόμα και σημαντικές εσωτερικές πολιτικές αλλαγές, όπως τον ιδεολογικό συμβιβασμό της αριστερής κυβέρνησης, η οποία στο θέμα αυτό άσκησε πολιτική με καθαρά εθνικά κριτήρια, υλοποιώντας τις υποχρεώσεις της χώρας και διαγράφοντας όλες τις αντιδράσεις από τοπικά στελέχη, όπως στην Καβάλα
Ο κρίσιμος παράγοντας Αλεξανδρούπολη
O Νότιος Διάδρομος και ο TAP ήταν το κουβάρι του νήματος, το οποίο οι Αμερικανοί το τράβηξαν με δύναμη και ξετυλίχθηκαν όλα τα σχέδια, η καλύτερα σχεδιάστηκαν νέα. Μέχρι το 2012 η Αλεξανδρούπολη δεν ήταν για τίποτα γνωστή. Μια πόλη με χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους λόγω του μεγάλου αριθμού στελεχών των ενόπλων δυνάμεων, περνούσε απαρατήρητη και το μόνο που φαινόταν να κινείται ήταν η παρουσία των Ρώσων που υποσχόταν σε τοπικούς παράγοντες εξαγωγές προϊόντων(;) και οργάνωναν εκδηλώσεις με περιεχόμενο την Ρωσική κουλτούρα.
Η εξέλιξη με τον TAP άλλαξε τα πράγματα και κάποιοι τοπικοί παράγοντες είδαν ευκαιρίες, τόσο στην συνεργασία με την Κοινοπραξία που θα εκτελούσε το έργο, όσο και την ανάδειξη του λιμανιού. Για περισσότερα από τρία χρόνια έβρισκαν κλειστές όλες τις πόρτες στην Ελλάδα της κρίσης και μετέπειτα στην Ελλάδα της φαντασίωσης του τότε Έλληνα Υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, όσο και άλλων μελών της ίδιας κυβέρνησης που είχαν ως όνειρο και σχέδιο τότε, την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρώπη.
Όλα αυτά άλλαξαν τον Σεπτέμβριο του 2016. Στην Ελλάδα φτάνει ο νέος Αμερικανός Πρέσβης, ένας άγνωστος διπλωμάτης για τους Έλληνες αξιωματούχους, ο Τζέφρι Πάιατ. Προερχόμενος από την Ουκρανία όπου υπηρετούσε ως Πρέσβης στο Κίεβο και την συγκεκριμένα την περίοδο της κατάληψης της Κριμαίας και του πολέμου στα Ανατολικά της χώρας, γνωρίζει όσο κανείς άλλος που μπορεί να οδηγήσει η Ρωσική επιρροή.
Κατά την ενημέρωση του από τα στελέχη της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα, και το Προξενείο στην Θεσσαλονίκη, θα πρέπει να σταμάτησε σε δύο σημεία, στην Αλεξανδρούπολη και την Θεσσαλονίκη, όπου η επιρροή της Ρωσίας ήταν έντονη με τα τότε δεδομένα. Την στιγμή εκείνη είναι που ο νέος Αμερικανός Πρέσβης εφεύρε την αξία της Αλεξανδρούπολης σε σχέση με την Μαύρη Θάλασσα, τα Βαλκάνια και τις Βαλτικές Χώρες.
Οι παράγοντες της Αλεξανδρούπολης που έψαχναν την ευκαιρία την βρήκαν στο πρόσωπο του νέου Πρέσβη, και αμέσως ενημερώνουν τον Τζέφρι Πάιατ για το πλεονέκτημα του λιμανιού της πόλης. Μετά από ένα χρόνο στις 7 Σεπτεμβρίου 2017, μεταβαίνει στην πόλη με αφορμή συνέδριο που αφορούσε την ενέργεια, στις 3 Οκτωβρίου 2018 βρίσκεται και πάλι στην περιοχή, στις 13 Σεπτεμβρίου 2019 μαζί με τον Έλληνα υπουργό άμυνας επιθεωρούν τις εργασίες απομάκρυνσης ναυαγίου από το λιμάνι που ανέλαβαν οι ΗΠΑ, ενώ στις 7 Μαρτίου 2020 μαζί με τον υφυπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάθιου Πάλμερ, επιθεωρούν το λιμάνι αλλά στην ουσία ήταν ένα μήνυμα προς την Άγκυρα η παρουσία τους στην περιοχή, λίγα χιλιόμετρα μακρυά από το σημείο που Ελληνικές δυνάμεις ασφαλείας μάχονταν στα σύνορα με τους Τζιχαντιστές του Ερντογάν. Η τελευταία επίσκεψη του Τζέφρι Πάιατ στο λιμάνι της πόλης ήταν στις 23 Ιουλίου 2020 όπου και πάλι με τον υπουργό άμυνας, Νίκο Παναγιωτόπουλο, επιθεώρησαν τις δυνάμεις των ΗΠΑ που χρησιμοποίησαν το λιμάνι, την Εγνατία Οδό και τον Σιδηρόδρομο, για να μεταβούν σε ασκήσεις στα Βαλκάνια.
Ο Τζέφρι Πάιατ είναι ο ίδιος ποτ παρουσίασε την περιοχή σε Αμερικανούς επενδυτές για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού, ενώ η συμμετοχή του στην δημιουργία του Πλωτού Σταθμού FSRU ήταν καθοριστική.
Φυσικά ο TAP προκάλεσε και άλλες εξελίξεις, όπως η δημιουργία του αγωγού IGB ο οποίος είναι ένας αγωγός πνοής για την Βουλγαρία, μεγιστοποίησε την αξία της Φυσικής Αποθήκης στην Καβάλα, την Σιδηροδρομική Εγνατία, ενώ έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην Συμφωνία των Πρεσπών, την Ρεβυθούσα, στην αξία της Θεσσαλονίκης και σε επενδύσεις όπως η Pfizer και η Cisco.
Τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχαν συμβεί αν οι Αμερικανοί δεν αποφάσιζαν να περάσει ο Tap από την Ελλάδα
Τ.Μ
