Γράφει ο
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΟΥΤΕΡΗΣ
Στον δημόσιο διάλογο για τη διεθνή πολιτική συναντούμε όλο και συχνότερα έννοιες όπως η «Παγίδα του Θουκυδίδη», η «Συμμαχία των Πέντε Ματιών», το «Δόγμα του Μέσου» και η «Αρμονία στην Ποικιλομορφία».
Κατά την δυτική αφήγηση είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση
Ο «νοητικός ζουρλομανδύας» της Παγίδας του Θουκυδίδη εκφράζει μια μοιρολατρική ανάγνωση: όταν μια ανερχόμενη δύναμη απειλεί την κυριαρχία μιας κατεστημένης, ο πόλεμος είναι σχεδόν αναπόφευκτος. Σήμερα, αυτή η αναλογία χρησιμοποιείται για να περιγραφεί η αντιπαράθεση ΗΠΑ–Κίνας.
Η εναλλακτική ασιατική αφήγηση: «μέτρο και αρμονία»
Απέναντι σε αυτήν την αντίληψη, η Κίνα και άλλες χώρες της Ασίας προτάσσουν διαφορετικά σχήματα σκέψης. Το «Δόγμα του Μέσου», αντλημένο από την αριστοτελική αλλά και κομφουκιανή παράδοση, επισημαίνει ότι η αρετή βρίσκεται στο μέτρο, μακριά από υπερβολές και ακραίες συγκρούσεις. Στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής αυτό νοηματοδοτεί την στρατηγική της εξισορρόπησης: ούτε υποταγή, ούτε μετωπική ρήξη. Ιδού η αυθεντική εφαρμογή του αρχαιοελληνικού οικουμενισμού όπως τακτοποιήθηκε με το ρητό «Μέτρον Άριστον»
Οι τέσσερις έννοιες,– η Παγίδα του Θουκυδίδη, τα Πέντε Μάτια, το Δόγμα του Μέσου, η Αρμονία στην Ποικιλομορφία – σκιαγραφούν δύο αντίθετες αφηγήσεις για τον 21ο αιώνα. Η επιλογή δεν είναι μόνο φιλοσοφική-ιδεολογική. Έχει συνέπειες στην οικονομία, στο εμπόριο, στην ασφάλεια, στην τεχνολογική πρόοδο. Η πρόκληση για τις κοινωνίες – και για την Ελλάδα – είναι να μην εγκλωβιστούν στον «νοητικό ζουρλομανδύα»
Η ελληνική παράδοση μάς θυμίζει ότι «μέτρον άριστον»· το μέτρο και η ισορροπία οδηγούν σε ανθεκτικότητα και ειρήνη. Και όπως οι αρχαίοι Έλληνες καλλιέργησαν έναν Οικουμενισμό που δεν ταυτίζεται με την ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση, έτσι και σήμερα η Ελλάδα μπορεί να εμπνεύσει έναν δρόμο που συνδυάζει την ταυτότητα με τον διάλογο, το μέτρο με την ανοιχτότητα – μια γέφυρα ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Εις αναζήτηση προθύμων Νεοελλήνων…
________________________________
Αναρτήθηκε από τον Στρατηγό κ. Αθαν. Καραντζίκο