Του Παντελή Σαββίδη
Ο Ντόναλντ Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο (φωτ.: EPA / Yuri Gripas / POOL)
Να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα από την αρχή. Δεν μου αρέσει το στιλ του Τραμπ· θεωρώ απάνθρωπο και βάρβαρο τον υποχρεωτικό εκτοπισμό μεταναστών από τις ΗΠΑ που ζουν πάνω από 20 χρόνια και δεν κατάφεραν να πάρουν άδεια παραμονής, και εντελώς μπακάλικη την επίμονη δημόσια προτροπή ενός άξεστου ανθρώπου «αγοράστε από εμάς, γιατί θα σας επιβάλω δασμούς».
Ωστόσο, ο Τραμπ προκάλεσε παγκόσμια ανακούφιση σε μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινής γνώμης. Ακόμη και σε επικριτές του.
Κάτι δεν πήγαινε καλά στο δημοκρατικό βασίλειο. Ήρθε σε αντίθεση με την κοινή λογική, και ο καθεστωτισμός του προκάλεσε αντιδράσεις. Ψεύδη, χειραγώγηση, πόλεμοι, επίθεση κατά της φύσης, κυρίως όμως η οικονομική ανισότητα και η φτώχεια που προκλήθηκε τα πολλά χρόνια κυριαρχίας της ιδεολογίας των Δημοκρατικών οδήγησαν τον κόσμο να δει με ανακούφιση την εκλογή Τραμπ.
Μπορεί να περιμένει κάτι καλύτερο; Για τους Αμερικανούς, θα το δούμε. Αλλά η ανθρωπότητα δεν υπάρχει για να περνούν καλά οι Αμερικανοί. Με τη διεθνή κοινότητα ο Τραμπ βρίσκεται σε έναν άτυπο πόλεμο. Σαν να την μισεί. Σαν να μην είναι οι ΗΠΑ που έχουν επικαθήσει και εκμεταλλεύονται το σύνολο του πλανήτη, αλλά οι άλλοι λαοί και τα κράτη τους εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ!
Γιατί; Επειδή ο παγκόσμιος προστάτης δεν αρκείται να τα πάρει όλα για να παρέχει προστασία. Θέλει να του πληρωθούν και τα μέσα της προστασίας.
Αγοράστε όπλα και αγοράστε τα από τις ΗΠΑ. Επενδύστε στις ΗΠΑ γιατί διαφορετικά θα επιβάλω δασμούς στα προϊόντα σας. Τι θα γινόταν αν αυτή ήταν μια πολιτική όλων των χωρών;
Ο Τραμπ κήρυξε έναν παγκόσμιο οικονομικό και εμπορικό πόλεμο τον οποίο σε πρώτη φάση θα διαχειριστεί με την οικονομία και τη διπλωματία. Αν χρειαστεί θα πέσει και ράβδος.
Με τον ίδιο τρόπο, ίσως ακόμη πιο περιφρονητικά, αντιμετωπίζει την Ευρώπη. Δεν αρκεί που η χώρα του την ώθησε σε έναν πόλεμο τον οποίο η ίδια δεν ήθελε, και από τον οποίο υφίσταται μύριες συνέπειες, της υπαγορεύει και την συμπεριφορά της για να μην την τιμωρήσει.
Ο Τραμπ ίσως αποδειχθεί ευλογία για μια Ευρώπη που έχασε τον προσανατολισμό της, δεν έχει καμιά ταυτότητα και η μικρομεσαίων δυνατοτήτων ηγεσία της αδυνατεί να διαμορφώσει μια οραματική πολιτική. Η Ευρώπη προχώρησε με οράματα. Μπορεί στην πορεία της να είχε πισωγυρίσματα ή δυσκολίες, αλλά επέμενε στο όραμα. Σήμερα της λείπει. Διαχειρίζεται μια στασιμότητα. Ένα τέλμα.
Ο Τραμπ με την πολιτική του αν δεν την αλλάξει, μπορεί να της δώσει την ευκαιρία να δει τον εαυτό της και το μέλλον της.
Όπως μου είπε Δυτικός διπλωμάτης με τον οποίο τις προηγούμενες ημέρες βρέθηκα στο ίδιο τραπέζι, προϋπόθεση για να αναζητήσει ένα νέο μέλλον η Ευρώπη είναι να παραμείνει ενωμένη. Δυστυχώς, το «ενωμένη» δεν θεωρείται δεδομένο.
Η πολιτική Τραμπ σε σχέση με την Ευρώπη είναι ο κατατεμαχισμός της. Επιλέγει τα κράτη με τα οποία θέλει να έχει σχέσεις, τις αναπτύσσει προνομιακά με αυτά και περιφρονεί την κεντρική έκφραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ιταλία και η Ουγγαρία είναι δύο τέτοια κράτη.
Αν λοιπόν στο πλαίσιο της ΕΕ επιλεγεί από τις πολιτικές ηγεσίες των χωρών μελών αυτή η τακτική (των διμερών σχέσεων με τις ΗΠΑ σε βάρος της ΕΕ), τότε το μέλλον της Ένωσης θα είναι ζοφερό.
Όμως, και τα μεγάλα κράτη της Ένωσης που έχουν εξ ορισμού τον κύριο λόγο για την προοπτική της – πρέπει να αναπτύξουν σοβαρή πολιτική που θα λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντά τους.
Όταν, για παράδειγμα, η Γερμανία επαναεξοπλίζει –όπως την περίοδο των Γενοκτονιών– την Τουρκία για να επιτεθεί στους Κούρδους, το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα και όπου αλλού, και τα κράτη μέλη της Ένωσης ζητούν προστασία, επαναλαμβάνεται το μοτίβο «συνομιλήστε για να τα βρείτε» – τότε κλονίζεται η βάση της ενότητας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια διακυβερνητική ένωση. Δεν είναι ομοσπονδία. Αλλά στο βάθος του οράματός της υπάρχει η ομοσπονδία. Υποτίθεται ότι σταδιακά εκεί κατατείνει.
Τα κράτη μέλη που εισέρχονται στο κλαμπ το κάνουν πρωτίστως για την ασφάλειά τους και στη συνέχεια για την οικονομία. Το πρώτο ζητούμενο στον άνθρωπο είναι να νιώσει ασφαλής. Η ΕΕ δεν κατάφερε να διασφαλίσει την εδαφική ακεραιότητα των κρατών μελών της παρά μόνο με ήπιο τρόπο. Δεν θα σας επιτεθούν, διότι θα υπολογίσουν τις συνέπειες από μια τέτοια επίθεση. Όχι τις στρατιωτικές, αλλά τις πολιτικές, οικονομικές, διπλωματικές. Πιστεύει κανείς πως η Τουρκία, η οποία έχει χειραγωγήσει στην πολιτική της αρκετές χώρες της ΕΕ, μερικές μάλιστα από τις οποίες θεωρούνται και ισχυρές, αν θελήσει να προβεί σε στρατιωτική ενέργεια ή σε προβολή σκληρής ισχύος δεν θα το κάνει επειδή θα υπολογίσει τις συνέπειες;
Ποια είναι η αντίδραση της ΕΕ στην περίπτωση που η ίδια επεδίωξε, την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου μέσω πόντισης καλωδίου, όταν η Τουρκία εμπόδισε τις εργασίες πέραν των χωρικών υδάτων της Κάσου; Συνομιλεί με την Τουρκία για να λύσει το πρόβλημα. Το έλυσε; Το πρόβλημα εκκρεμεί.
Ο Τραμπ μπορεί να αναγκάσει την ΕΕ να αποκτήσει σκληρή ισχύ και να μην βασίζει την οικονομία της σε ευαίσθητες εξαρτήσεις.
Η γερμανική οικονομία διέρχεται αυτή τη στιγμή ύφεση διότι δεν μπόρεσε να αναπληρώσει τη φθηνή ενέργεια που προμηθευόταν από τη Ρωσία. Θα περάσει ακόμη μεγαλύτερη αν ο Τραμπ βάλει δασμούς στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία.
Η Ευρώπη δεν έχει κανέναν ουσιαστικό λόγο στην εξέλιξη των γεωπολιτικών κρίσεων. Το ενεργειακό μέλλον της αμφισβητείται.
Η Τουρκία προσπαθεί να περάσει όλους τους αγωγούς από το έδαφός της για να ελέγχει τη ροή ενέργειας. Και προς τη Δύση. Τι θα γίνει αν σε μια κρίση η Τουρκία αποφασίσει να κλείσει τις βάνες;
Είναι σαφέστατο ότι η Ευρώπη πρέπει να διαμορφώσει εναλλακτικές οδούς ενεργειακού εφοδιασμού. Εναλλακτικές όχι μόνο από τη Ρωσία, αλλά και από συμμάχους της Αμερικής, όπως η Τουρκία, ή ακόμη και από την ίδια την Αμερική. Ο EastMed ανεξαρτήτως του αν κοστίζει πρέπει να κατασκευασθεί. Είναι μια υψίστης σημασίας γεωπολιτική επιλογή και προτεραιότητα. Το αντιλαμβάνεται η Ευρώπη;
Η Ευρώπη πρέπει να ανακηρύξει σύνορα τα οποία θα προστατεύει ο ευρωπαϊκός στρατός. Πρέπει να αναπτύξει δική της ισχυρή οικονομία. Και να τολμήσει εξωτερική πολιτική, έστω και αν έρχεται σε αντίθεση με την αμερικανική.
Η Αμερική θέλει να συγκρουστεί με την Κίνα. Ποιον λόγο έχει η Ευρώπη να ακολουθήσει; Αν χρειαστεί να έρθει σε αντίθεση με την Κίνα, να το κάνει για δικούς της λόγους.
Τα παλιά φληναφήματα περί ελεύθερου κόσμου και άλλα παρόμοια έχει γίνει αντιληπτό πως εξυπηρετούν σκοπιμότητες. Σε ορισμένους τομείς η Δύση είναι το ίδιο αυταρχική όπως και η Ανατολή. Σίγουρα στη χειραγώγηση υπερτερεί σε μεθόδους.
Ορισμένα κράτη της Ευρώπης είναι βαθιά διεφθαρμένα. Πρωταγωνιστικό ρόλο πρέπει να έχει σ’ αυτό η Ελλάδα. Οι λαοί των ευρωπαϊκών κρατών θέλησαν να ενταχθούν στην Ένωση και για τον επιπλέον λόγο ότι η Ευρώπη θα μπορέσει να ελέγξει καλύτερα τέτοια φαινόμενα διαφθοράς. Δεν φαίνεται να γίνεται τίποτε σοβαρό προς αυτή την κατεύθυνση.
Ένας νέος κόσμος διαμορφώνεται χάρη στον Τραμπ. Ο οποίος Τραμπ μπορεί να αποδειχθεί ευλογία για την Ευρώπη.
Φτάνει η Ευρώπη να το θελήσει.
pontosnews.gr/ https://www.anixneuseis.gr