Του Χάρη Φλουδόπουλου
Αντίδοτο για το κύμα ανατιμήσεων που έχει "χτυπήσει" την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας αναζητεί η κυβέρνηση. Απέναντι στις ραγδαίες αυξήσεις στο κόστος του φυσικού αερίου αλλά και στο κόστος των δικαιωμάτων εκπομπής CO2, αναζητείται ανάχωμα κυρίως για τη διευκόλυνση των πιο αδύνατων κοινωνικά στρωμάτων, προκειμένου να μη δημιουργηθούν νέες συνθήκες ενεργειακής φτώχειας. Ταυτόχρονα βεβαίως ο προβληματισμός της κυβέρνησης αφορά και στις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία που βρίσκονται αντιμέτωπες με το νέο κύμα αύξησης του ενεργειακού κόστους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Με δεδομένες τις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ζητηθεί εισηγήσεις από τα συναρμόδια υπουργεία ενώ οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ανακοινωθούν από τον Πρωθυπουργό, πιθανότατα από το βήμα της ΔΕΘ.
Το επικρατέστερο σενάριο είναι να υπάρξουν ρυθμίσεις ελάφρυνσης για τα ευάλωτα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, όπως για παράδειγμα η αύξηση της έκπτωση που σήμερα λαμβάνουν συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενέστερων κοινωνικά στρωμάτων. Σήμερα υπάρχουν δύο κατηγορίες ωφελούμενων από το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο: στην κατηγορία Α που ανήκουν όσοι είναι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, η έκπτωση που παρέχεται είναι 0,075 ευρώ ανά κιλοβατώρα. Στην κατηγορία Β (συγκεκριμένα όρια εισοδήματος που ξεκινούν από τις 9 χιλιάδες για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και φτάνουν μέχρι τις 27 χιλιάδες για τετραμελή οικογένεια, τα οποία όρια αυξάνονται σε περίπτωση που υπάρχει άτομο με αναπηρία 67% ή άτομο που χρήζει μηχανικής στήριξης) η έκπτωση που παρέχεται είναι 0,045 ευρώ ανά κιλοβατώρα.
Παράλληλα εξετάζεται να υπάρξουν ελαφρύνσεις για τους μικρούς επαγγελματίες, ιδίως εκείνους που έχουν πληγεί από την κρίση της πανδημίας, ώστε να περιοριστεί και για εκείνους το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ως προς τη χρηματοδότηση των μέτρων, η κυβέρνηση μελετά μια σειρά από λύσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η αξιοποίηση των εσόδων από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Τα έσοδα από τις δημοπρασίες, βάσει νόμου κατευθύνονται σε ποσοστό 60% στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) για τη χρηματοδότηση της πράσινης ενέργειας. Ωστόσο κάθε χρόνο ενόψει και των αναγκών του ΕΛΑΠΕ το ποσοστό αυξανόταν και γινόταν από 72 έως 75%. Ένα μέρος των εσόδων από τους ρύπους κατευθύνεται για τη μείωση του ενεργειακού κόστους της βιομηχανίας και τα υπόλοιπα έσοδα πηγαίνουν στο πράσινο ταμείο. Μεταξύ των λύσεων που εξετάζονται είναι να μην αυξηθεί το ποσοστό των ρύπων που πάει στον ΕΛΑΠΕ, δημιουργώντας ένα σημαντικό μαξιλάρι που μπορεί να αξιοποιηθεί για τα μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους, με έμφαση στα ευάλωτα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την κρίση.
Σημαντικές αυξήσεις
Οι τιμές λιανικής στο ρεύμα έχουν ήδη εμφανίσει σημαντική αύξηση το τελευταίο διάστημα. Σύμφωνα με την ανάλυση της εξειδικευμένης ιστοσελίδας σύγκρισης τιμών ρεύματος allazorevma.gr ο δείκτης τιμών ρεύματος τον περασμένο Ιούλιο εμφάνισε σημαντική άνοδο σε σχέση με τον Ιούνιο. Συγκεκριμένα ο δείκτης ανταγωνιστικών τιμών αυξήθηκε από 110,01 σε 116,6 ευρώ/MWh. Εκτός από τις ανταγωνιστικές χρεώσεις, μικρή αύξηση κατέγραψαν και οι ρυθμιζόμενες, λόγω των χρεώσεων δικτύου μεταφοράς που από τα 55,65 ανέβηκαν στα 55,83 ευρώ/MWh. Έτσι ο συνολικός δείκτης τιμών ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές περιλαμβανομένου του ΦΠΑ αυξήθηκε από 175,18 σε 182,78 ευρώ/MWh, ή αλλιώς σε ποσοστό 4,3%. Πάντα σύμφωνα με την ανάλυση του allazorevma οι τιμές των εναλλακτικών παρόχων κυμάνθηκαν από 93,90 έως 128,26 ευρώ/MWh με μέσο όρο τα 104,83 ευρώ/MWh ή αλλιώς αυξήθηκαν κατά 13,27% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (92,55 ευρώ/MWh).
Ακόμη μεγαλύτερη είναι η αύξηση που καταγράφεται από τις αρχές Μαΐου καθώς η μέση τιμή των εναλλακτικών παρόχων έχει αυξηθεί κατά 19,18% ενώ ο συνολικός δείκτης ανταγωνιστικών χρεώσεων που περιλαμβάνει και τη ΔΕΗ αυξήθηκε κατά 19,21%. Με δεδομένο ότι οι τιμές χονδρικής συνέχισαν να αυξάνονται τον Αύγουστο, είναι σαφές ότι οι ανατιμήσεις θα συνεχιστούν και θα αποτυπωθούν και στα τιμολόγια του Σεπτεμβρίου.
Τιμές χονδρικής
Οι αυξήσεις στα τιμολόγια της λιανικής έρχονται ως αποτέλεσμα των σημαντικών ανατιμήσεων στη χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος. Έτσι από τις αρχές του έτους η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας έχει καταγράψει ξέφρενο ράλι, έχοντας σχεδόν διπλασιαστεί. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ενεργειακού χρηματιστηρίου οι τιμές του ρεύματος από τα 52,52 ευρώ/MWh τον Ιανουάριο, έφτασαν τον Ιούλιο στα 101,86 ευρώ/MWh.
Το ράλι της χονδρεμπορικής τιμής του ρεύματος σύμφωνα με στοιχεία της ιστοσελίδας energylive συνεχίστηκε και τον Αύγουστο. Συγκεκριμένα η Ελλάδα εμφάνισε μέση μηνιαία τιμή στην προημερήσια αγορά του ενεργειακού χρηματιστηρίου στα 121,72 ευρώ/MWh, που είναι και η υψηλότερη τιμή μεταξύ των ευρωπαϊκών αγορών.
Η ραγδαία αύξηση των χονδρεμπορικών τιμών του ρεύματος οφείλεται σε δύο λόγους: τις έντονες ανατιμήσεις στην τιμή του φυσικού αερίου που είναι πλέον το κυρίαρχο καύσιμο στην ηλεκτροπαραγωγή και τις νέες αυξήσεις στις τιμές των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 που βαρύνουν την ηλεκτροπαραγωγή με άνθρακα - λιγνίτη αλλά και φυσικό αέριο.
Όσον αφορά την τιμή του φυσικού αερίου, σύμφωνα με στοιχεία του ευρωπαϊκού ενεργειακού χρηματιστηρίου ΕΕΧ την περασμένη εβδομάδα καταγράφηκε στην spot αγορά νέο υψηλό στα 50,109 ευρώ/MWh. Τον περασμένο Ιούλιο η τιμή του αερίου στη spot αγορά βρισκόταν στα 35 ευρώ/MWh ενώ την άνοιξη στα επίπεδα των 15 – 17 ευρώ/MWh. Δηλαδή μέσα σε διάστημα 4 μηνών η τιμή του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί πάνω από 200%. Σύμφωνα με αναλυτές οι ανατιμήσεις οφείλονται αφενός στην αυξημένη ζήτηση, αλλά και στην μειωμένη προσφορά φυσικού αερίου τόσο από το βασικό προμηθευτή της Ευρώπης, τη Ρωσία όσο και στην αγορά του υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG, καθώς οι ασιατικές χώρες είναι πρόθυμες να πληρώσουν υψηλότερες τιμές έναντι της Ευρώπης.
