6.3.16

Πρόσφυγες και αποικιακή πολιτική: Πίσω από τις κρίσεις βρίσκεται πάντα η Αμερική


Του Άκη Κοσώνα *

 - Μήπως να πιάσουμε το πράγμα από την αρχή; Το προσφυγικό κύμα γεννήθηκε τόσο μετά τις εισβολές ΗΠΑ και συμμάχων στο Ιράκ τη δεκαετία του ’90 όσο και με τη λεγόμενη (και σαφώς κατευθυνόμενη) «Αραβική Άνοιξη» από το 2010 και μετά. Ο εμφύλιος στη Συρία που ξεκίνησε το 2011, δημιούργησε τα πιο πρόσφατα κύματα προσφύγων κυρίως από το 2014 μέχρι τις μέρες μας.
Το Ιράκ, που διαλύθηκε πλήρως και ξαναφτιάχτηκε από τους συμμάχους ως απολύτως ελεγχόμενη, εικονική και πολυεθνική χώρα. Η Λιβύη που έγινε περίπου νεοαποικιακό οικόπεδο με δήθεν κοινοβούλιο, αλλά χωρίς Καντάφι.



Η Αίγυπτος που προσπαθεί να φανεί ως παράγων σταθερότητας στην περιοχή μετά την ανατροπή Μουμπάρακ και τον άτυπο εσωτερικό εμφύλιο των Μόρσι και Αλ Σίσι.
Η Συρία που ποικιλώνυμοι φίλοι και εχθροί την ορέγονται ως … ημιανεξάρτητο προτεκτοράτο βοηθώντας ώστε η αντίθεση Άσαντ- αντιπολίτευσης να μεταβληθεί σε αιματηρό εμφύλιο.
Εκεί και σε άλλες χώρες (Υεμένη, Σομαλία, Κένυα) δρουν συγχρόνως, ονειρευόμενοι διεθνοποιημένο χαλιφάτο, οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους που με τις επιθέσεις και τις φρικαλεότητες τους οδηγούν κόσμο σε απομάκρυνση από τις εστίες τους και προσφυγιά. Οι περιπτώσεις Πακιστάν και Αφγανιστάν είναι διαφορετικές, πιο παλιές αλλά όχι λιγότερο σοβαρές μιας και οι τοπικοί πόλεμοι φυλών και οικογενειών συχνά καλύπτονται υπό την ομπρέλα της θρησκείας και της εσωτερικής μάχης των σουννιτών με τους σιίτες. Αφγανοί και Πακιστανοί δεν μεταναστεύουν ακριβώς για λόγους πολέμου στις περιοχές τους αλλά επειδή οι συνθήκες που προκύπτουν (και) από τις συγκρούσεις καθιστούν μεγάλα κομμάτια των χωρών τους δυνητικά πεδία πολέμων και, πάντως, περιοχές επισφαλείς και δυστυχείς.
Είναι σαφές ότι οι περισσότερες από τις προηγούμενες χώρες δεν αποτελούσαν πρότυπα δημοκρατίας, χωρίς όμως να έχει κανείς την αφέλεια να διεκδικεί τέτοια χαρακτηριστικά από το Ιράκ και τη Λιβύη π.χ. Όπως ακριβώς είναι ανιστόρητο και αφελές να ψάχνει και να θέλει να επιβάλλει αστική δημοκρατία στη Ρωσία που ποτέ ανά τους αιώνες δεν γνώρισε τέτοιο είδος διακυβέρνησης, έτσι δεν μπορεί να ψάχνει και να απαιτεί αστικές διαδικασίες σε αραβικές χώρες. Που επίσης ποτέ δεν γνώρισαν και δεν απέκτησαν τέτοια πολιτική κουλτούρα. Προφανώς, προσχηματικά λειτουργώντας οι μεγάλες δυνάμεις, που άλλωστε επί δεκάδες χρόνια ήλεγχαν αυτές τις χώρες (όπως αρχικά η Αγγλία και μετά η Γαλλία κατείχαν τη Συρία) επικαλέστηκαν πότε την προστασία του … δημοκρατικού Κουβέϊτ (χώρα που είναι φυσική συμμαχική και επιχειρηματική προέκταση της Σαουδικής Αραβίας) από το Ιράκ του Σαντάμ, και πότε ανθρωπιστικούς λόγους για τους αντιπάλους του Άσαντ στη Συρία.

Ανάλογα επιχειρήματα επιστράτευσαν κατά του Μουαμάρ Καντάφι που αίφνης (και μετά από πετρελαϊκές και άλλες μπίζνες δεκάδων χρόνων μαζί του) ανακάλυψαν ότι είναι ένας κακός αντιδημοκράτης που πρέπει να ανατραπεί. Η διάλυση των χωρών, οι πόλεμοι και οι διώξεις δημιούργησαν τα προσφυγικά ρεύματα που καταλήγουν στην Ελλάδα από την Τουρκία την οποία χρησιμοποιούν ως γέφυρα- πέρασμα προς την Ευρώπη.
Μήπως μεγάλες (όχι μόνο πληθυσμιακά) ευρωπαϊκές χώρες που σήμερα υποδύονται τις προβληματισμένες (μπορεί και να είναι, μιας και αγαπούν τους πρόσφυγες/μετανάστες μόνο ως εργατικά χέρια που θα γεμίσουν τις βιομηχανίες τους) είναι ένοχες για την πολιτική που δημιούργησε τα προσφυγικά ρεύματα;
Αν είναι έτσι, θα πρέπει όλες οι άλλες να προστατεύσουν την αυτονομία και ανεξαρτησία τους από τη συμμετοχή σε ένοχα κέντρα αποφάσεων που δημιουργούν και ελέγχουν οι προηγούμενες για νομιμοποίηση προηγούμενων και μελλοντικών τους ενεργειών. Σαν κι αυτές που αποβλέπουν στην? εκδημοκρατικοποίηση της Λιβύης, του Ιράκ και της Συρίας.

  • Ο Άκης Κοσώνας είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα και το Παρίσι. Εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης στο περιοδικό «Αντί» (1983-1987) και στις εφημερίδες Μεσημβρινή, Απογευματινή, Έθνος, Βήμα, Καθημερινή. Έκανε για πολλά χρόνια ραδιόφωνο στον Αθήνα 9.84, του οποίου ήταν ιδρυτικό στέλεχος. Διετέλεσε γενικός διευθυντής της ΕΡΤ και Γ.Γ. του ΕΟΤ. Εργάστηκε στο ΑΠΕ (1996-2015), έχοντας την ευθύνη των εκδόσεων του πρακτορείου. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Αγορά».
http://mignatiou.com