Του Άριστου Αριστοτέλους *
Είναι πολλοί εκείνοι που ακόμη βλέπουν το δημοψήφισμα στις 18 Σεπτεμβρίου 2014 στη Σκωτία υπέρ ή κατά της ανεξαρτησίας της χώρας σαν εσωτερικό θέμα του Ηνωμένου Βασιλείου(ΗΒ). Ενόσω όμως η ημερομηνία αυτή πλησιάζει και η πιθανότητα υπέρ της ανεξαρτησίας είναι υπαρκτή, πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι μια τέτοια εξέλιξη θα έχει ευρύτερες επιπτώσεις.
Ως γνωστό το ΗΒ αποτελείται από την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρειο Ιρλανδία. Η Σκωτία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε έκταση και σε πληθυσμό χώρα του ΗΒ. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 το Η.Β. είχε πληθυσμό 63,1 εκ. εκ των οποίων τα 53 εκ. ή το 83,9% Άγγλοι, 5,2 εκ. ή το 8.4% Σκωτσέζοι, 3,3 εκ. ή το 4.8% Ουαλοί και 1,8 εκ. ή 2.9% Ιρλανδοί. Η Σκωτία με $ 270 δις είναι η δεύτερη σε συνεισφορά στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν του ΗΒ, όπως και στην πληρωμή φόρων προς το κράτος.
Ωστόσο, η απόφαση για ανεξαρτησία της Σκωτίας δεν θα έχει μόνο οικονομικές και άλλες επιδράσεις αλλά και επιπτώσεις σε θέματα αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής και ίσως και νομικές περιπλοκές για το τι θα απομείνει ως ΗΒ. Η Γεωγραφική θέση της Σκωτίας αποτελεί σημαντικό μέρος της άμυνας και της ασφάλειας για την Αγγλία, την Ουαλία και τη Βόρειο Ιρλανδία και θεωρείται ανάχωμα στην αντιμετώπιση τυχόν απειλής από τα βόρεια και βορειοανατολικά. Το νέο κράτος της Σκωτίας θα δημιουργήσει τις δικές της στρατιωτικές δυνάμεις. Εκ των πραγμάτων οι Ένοπλες Δυνάμεις του ΗΒ θα είναι μικρότερες σε αριθμό, οι δε αμυντικές του δαπάνες θα υποστούν μειώσεις επηρεάζοντας το μέγεθος και τις δυνατότητές τους.
Όλα αυτά βασικά αναμένεται να ρυθμιστούν μέσα από διάφορες συζητήσεις μεταξύ Λονδίνου και Εδιμβούργου. Το επίμαχο θέμα όμως θα είναι τα πυρηνικά υποβρύχια («Trident») και άλλο υλικό του ΗΒ που βρίσκεται στην Ναυτική Βάση Clyde της Σκωτίας, τα οποία οι Σκωτσέζοι δεν θα θέλουν να κρατήσουν αλλά και θα ζητήσουν ανταλλάγματα.
Βασικά με την αποχώρηση της Σκωτίας το κύρος του εναπομείναντος ΗΒ θα είναι συρρικνωμένο και κουτσουρεμένο. Η εικόνα του στα μάτια των τρίτων θα έχει τρωθεί, το εύρος της κουλτούρας του θα αποδυναμωθεί και ο λόγος του δεν θα είναι ο ίδιος όπως πριν. Το εναπομείναν ΗΒ ναι μεν θα είναι και πάλι αρκετά ισχυρό αλλά δεν θα προβάλλει το ίδιο μεγάλο όπως η Γερμανία και η Γαλλία και ίσως να είναι τέταρτο μετά την Ιταλία, είτε στο ΝΑΤΟ, είτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιθανόν ακόμη να υπάρξει προβληματισμός για τη θέση του ανάμεσα στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Το ίδιο και για τη βαρύτητα των ψήφων του στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως και το κατά πόσο η ανεξάρτητη Σκωτία μπορεί να γίνει αυτόματα μέλος της Ένωσης. Επίσης όσον αφορά τους συσχετισμούς δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και ασφαλώς στην Κύπρο, η συρρίκνωση του ΗΒ θα ενισχύσει περαιτέρω την εικόνα της Τουρκίας ως μεγάλη δύναμη στην περιοχή.
Στο ενδεχόμενο ανακήρυξης ανεξαρτησίας στη Σκωτία, τίθενται και μια σειρά νομικών ερωτημάτων για την ίδια την υπόσταση του υπόλοιπου ΗΒ, καθώς και για διεθνείς και άλλες συμφωνίες που έχει συνάψει. Το κεντρικό ζήτημα είναι αν όντως αυτές παραμένουν σε ισχύ και δεσμεύουν το εναπομείναν μέρος του ΗΒ μετά την αποχώρηση της Σκωτίας; Στην προκειμένη περίπτωση και σε ό,τι αφορά την Κύπρο, το ερώτημα είναι αν για παράδειγμα επηρεάζεται η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης και το καθεστώς των βάσεων αλλά και των σχέσεων με το ΗΒ, καθώς και με τις άλλες εγγυήτριες δυνάμεις –την Ελλάδα και την Τουρκία.
Τέλος, η ανεξαρτησία της Σκωτίας πιθανόν να ενθαρρύνει αποσχιστικά κινήματα στην Ευρώπη - όπως των Βάσκων και Καταλανών στην Ισπανία - και ακόμη να χρησιμοποιηθεί ως μέρος της επιχειρηματολογίας μερίδας Τουρκοκυπρίων, που τάσσονται υπέρ ξεχωριστού τουρκοκυπριακού κράτους. Όλα τα ανωτέρω θα πρέπει λογικά να απασχολήσουν τις αρμόδιες Υπηρεσίες της Δημοκρατίας.
(21.08.2014)
*Τέως Βουλευτής, ειδικός σε θέματα Άμυνας και Στρατηγικής
ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
http://strategy-cy.com
ENGLISH TEXT
Scottish declaration of independence
- Implications for UK, EU and Cyprus
By Dr Aristos Aristotelous *
Many people still look at the referendum on the question of Yes or No to Scotland's independence on September 18, 2014 as a rather domestic issue for the United Kingdom. However, as the referendum date is approaching and the possibility of Scotland declaring independence seems a real possibility, it must be stressed that such a development will have a wider impact on foreign relations and defence.
The UK consists of England, Scotland, Wales and Northern Ireland. Scotland is the second largest country of the UK after England in terms of its geographic area and population. According to the latest census in 2011 the UK had a population of 63,3 m., of which 53 m., or 83.9% are English, 5,2 m., or 8.4% Scottish, 3,3 m., or 4.8% Welsh, and 1,8 m. or 2.9% Irish. Scotland with its output of $ 270 billion is also the second largest contributor to the UK Gross Domestic Product and the payment of taxes to the state.
However, the decision to go ahead with Scottish independence will not only have economic consequences but also an impact on defence and foreign policy. It will even raise some legal questions on 2issues related to the status of what it remained from the UK after the departure of Scotland. The Scottish geographical location is an important consideration of the defence and security for England, Wales and Northern Ireland in dealing with any threat from the north and northeast. Of course, the new state of Scotland will cater for its defence and will probably draw personnel from the existing Scottish professionals serving in the UK Forces. Consequently, the Armed Forces of the UK will be smaller in number, and the defense budget will suffer reductions affecting the size and capabilities.
However, these issues will be settled through discussions between London and Edinburgh. A difficult problem though will be the future of nuclear force which operates from submarines (Trident) and other material UK located at the Naval Base Clyde in Scotland, which the Scots would not want to keep, but would ask for compensations.
With the departure of Scotland, the UK will be shrunken, and its prestige affected. Its image in the eyes of third parties will be compromised, its cultural influence diminished and the impact on world affairs quite not the same as before. The remaining UK although it will still be fairly strong but will not be on the same level as Germany and France, and perhaps be behind Italy, either in NATO or the EU. Its seat as a permanent member of the Security Council of the UN will be questioned too. The weight of its voting in the Council of the EU will be affected. Further questions are as to whether an independent Scotland can be automatically a member of the Union. Also, the balance of power in the Eastern Mediterranean and certainly in Cyprus, the contraction of the UK will further enhance Turkey's image as a great power in the region.
Considering the proclamation of independence in Scotland, a series of legal questions arises about the very actual entity of the remaining of the UK, as well as its commitment and viability in connection to various international and other agreements it concluded. The central issue is whether they remain in force and binding on the remaining part of the UK after Scotland’ s departure. In this case and as far as Cyprus, the question is whether, it affects the Treaty of Establishment and the status of the other guarantor powers - Greece and Turkey.
Finally, the independence of Scotland might encourage separatist movements in other parts of Europe – like the Catalonians and Basques in Spain - and even be used as part of the argument by some elements at the northern part of the island which is under Turkish military control, who are in favour of a separate Turkish Cypriot state. All this should logically be a matter of interest and be watched closely by the relevant Authorities of the Cypriot Republic.
* Former Member of Parliament,
expert on Strategic and Defence Affairs
