10.11.09

Στρατηγική συμμαχία Ελλάδας-Ισραήλ: Ιστορικό διμερών σχέσεων και προοπτικές συνεργασίας




Οι σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ χαρακτηρίζονται από αμοιβαία καχυποψία και πολλές φορές είχαν κατατείνει σε εχθρότητα και υψηλών τόνων διπλωματική αντιπαράθεση.
Η έλλειψη σαφών στρατηγικών στόχων εκ μέρους της Ελλάδας για τη Μέση Ανατολή, η συχνά μονόπλευρη στάση μας υπέρ των αραβικών κρατών, αλλά και η σαφέστατα εχθρική στάση του Ισραήλ κατά την εισβολή και κατοχή της Κύπρου, οδήγησαν στη πρωτοκαθεδρία του Τουρκοϊσραηλινού άξονα στη περιοχή.
Οι γεωπολιτικές ανακατάξεις στην ανατολική Μεσόγειο και η διαφαινόμενη ρήξη(;) στις σχέσεις Άγκυρας-Τελ Αβίβ ώθησαν πολλούς να επαναλάβουν την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου περιφερειακού συστήματος, το οποίο θα δρα ως δίχτυ απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό.
Προεξάρχοντα ρόλο σε αυτό θα παίζει μια νέα στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ. Όπως και στο παρελθόν, τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται υπέρ μιας τέτοιας στρατηγικής συμμαχίας για τη προώθηση αμοιβαίων συμφερόντων είναι αφενός ότι θα υπάρξει πρόσβαση στις προηγμένες στρατιωτικές τεχνολογίες της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας, οδηγώντας σε κατακόρυφη αναβάθμιση της ελληνικής στρατιωτικής ισχύος, αφετέρου ότι η συμπόρευση με τις γεωπολιτικές επιλογές ΗΠΑ και Ισραήλ στη Μέση Ανατολή θα αποβούν μακροπρόθεσμα υπέρ των ελληνικών θέσεων σε μια σειρά κρίσιμων εθνικών θεμάτων.

Το επόμενο δίμηνο αναμένεται η διεξαγωγή της δεύτερης φάσης της κοινής ελληνο-ισραηλινής αεροπορικής συνεκπαίδευσης εντός του FIR Αθηνών

Ιστορικό αμυντικής συνεργασίας

Η Ελλάδα προέβη σε de jure αναγνώριση του Ισραήλ μόλις στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το 1994 υπεγράφη Συμφωνία Αμυντικοτεχνικής Συνεργασίας Ελλάδος-Ισραήλ από τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Γ. Αρσένη, η οποία ανανεώθηκε στη συνέχεια το 1999 από τον Α. Τσοχατζόπουλο και το 2005 από τον Σπ. Σπηλιωτόπουλο που μετέβη στο Τελ Αβίβ. Δημοσιεύματα της εποχής έκαναν λόγο για συνεργασία και στο τομέα των πληροφοριών, στα πλαίσια της καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Ακολούθησε η συμμετοχή της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού στις πολυεθνικές αεροναυτικές ασκήσεις "Dolphin" των χωρών του Μεσογειακού Διαλόγου τα έτη 2005 και 2006.
Οι βάσεις της συνεργασίας της ΠΑ με την Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία (IAF) τέθηκαν κατά την επίσημη επίσκεψη του -τότε- Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχου Ιωάννη Γιάγκου στο Ισραήλ τον Ιούλιο 2007 και την ανταπόδωση του Ισραηλινού ομολόγου του Υποπτέραρχου Elyezer Shkedy το Δεκέμβριο 2007. Οι δύο κορυφαίες Αεροπορίες συνεκπαιδεύτηκαν για πρώτη φορά το Μάιο-Ιούνιο 2008 υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας κατόπιν ισραηλινής απαίτησης.
Λόγω των τεταμένων σχέσεων με τη Τεχεράνη τη περίοδο εκείνη, αρκετοί απέδωσαν την όλη δραστηριότητα σε επικείμενη επίθεση εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.
Τα σενάρια της υψηλού επιπέδου αεροπορικής άσκησης "Glorious Spartan 2008" περιελάμβαναν ασκήσεις απόκτησης εναέριας υπεροχής, εναέριου ανεφοδιασμού, προσβολή στόχων εδάφους σε μεγάλες αποστάσεις και αποστολές έρευνας & διάσωσης μάχης.

Κύπρος: καταλύτης των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων
Στη χάραξη της πολιτικής απέναντι στο Ισραήλ κυριάρχησαν στο παρελθόν αντιλήψεις και στερεότυπα πέραν κάθε πραγματικότητας, ωστόσο η Κύπρος ήταν και παραμένει βαρόμετρο για τις ελληνο-ισραηλινές σχέσεις.
Από το 1954 που η Ελλάδα έφερε το Κυπριακό στον ΟΗΕ, το Ισραήλ, αν και απέφυγε ανοιχτά να υποστηρίξει είτε τη Τουρκία είτε την Ελλάδα, στα παρασκήνια άσκησε πίεση στους Άγγλους και στον ΟΗΕ να υποστηρίξουν την τουρκική θέση για διχοτόμηση, ακριβώς επειδή δεν ήθελε να δει την Ελλάδα να υπαγορεύει την πολιτική της στη Κύπρο και να εμφανίζεται ως περιφερειακή δύναμη με αξιώσεις στην ανατολική Μεσόγειο.
Το 1960, η ηγεσία του Ισραήλ συζήτησε μέχρι και παροχή στρατιωτικής βοήθειας στους Τουρκοκυπρίους, κάτι τελικά που έγινε το καλοκαίρι του 1974 όταν το Ισραήλ στήριξε τη τουρκική εισβολή στη Κύπρο. Οι σχέσεις Λευκωσίας-Τελ Αβίβ αποκαταστάθηκαν μόλις το 1994.
Όπως έχει αποδειχθεί και ιστορικά, κατά τις προηγούμενες αραβο-ισραηλινές συγκρούσεις, ο άξονας Κύπρου-Κρήτης-Μάλτας-Γιβραλτάρ αποτελεί το μοναδικό ασφαλή διάδρομο για την επιβίωση του Ισραήλ.
Οι προσπάθειες για την απόκτηση του απαραίτητου γεωστρατηγικού βάθους είτε μέσω συμμαχίας με τη Τουρκία είτε μέσω ενός αυτόνομου Κουρδιστάν φυσικά και δε μπορούν να αντισταθμίσουν τη ζωτική σημασία της Κύπρου για τους Ισραηλινούς.
O γνωστός για το ρόλο του, Ηenry Kissinger, έγραφε το 1957 σ΄ένα από τα πρώτα του βιβλία: "Στο ορατό μέλλον θα πρέπει να είμαστε ικανοί να υπολογίζουμε στην Οκινάουα ή τις Φιλιππίνες ως περιοχές εφόδου για την ανατολική Ασία, στην Κύπρο ή τη Λιβύη ως περιοχές εφόδου για τη Μέση Ανατολή, και στην Αγγλία ως βάση εφόδου για την Ευρώπη" ("Nuclear Weapons and Foreign Policy").
Με άλλα λόγια, τα ισραηλινά συμφέροντα συγκρούονται σαφέστατα με τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα στη Κύπρο, στη βάση μιας επανενωμένης (και πραγματικά) ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τη βρετανική παρουσία.

Για μια νέα Μεσανατολική Πολιτική
Η Αθήνα, έχοντας εξασφαλίσει τη πλήρη στρατιωτική κάλυψη της Κύπρου, οφείλει να απαπροσαρμόσει τη μεσανατολική της πολιτική προκειμένου να εξισορροπήσει τα βλαπτικά αποτελέσματα του Τουρκοϊσραηλινού άξονα. Πρέπει να τεθούν σε νέο επίπεδο οι σχέσεις με τα αραβικά κράτη της περιοχής (πρωτίστως την Αίγυπτο, τη Συρία, την Ιορδανία) και να βελτιωθούν περαιτέρω τις σχέσεις με το Ισραήλ. Από τις οκτώ συνολικά συμφωνίες πολιτικοστρατιωτικού χαρακτήρα Τουρκίας-Ισραήλ που υπεγράφησαν το 1996, η Άγκυρα αποκόμισε, σε καθαρά στρατιωτικό επίπεδο, ιδιαίτερα οφέλη για τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, ενδεικτικά:
1. Εκσυγχρονισμό 170 αρμάτων μάχης Μ60Α1 σε Μ-60Τ (Sabra) από την ισραηλινή Ιsrael Military Industries (ΙΜΙ).
2. Αναβάθμιση 54 μαχητικών αεροσκαφών F-4E (Terminator 2020) από την Israel Aerspace Industries (IAI).
3. Αναβάθμιση 48 μαχητικών αεροσκαφών F-5/2020 σε συνεργασία με την ΙΑΙ.
4. Προμήθεια 100 βλημάτων αέρος-εδάφους μακράς ακτίνας PopeyeI της Rafael και 102 φονικών αεροχημάτων Ηarpy κατασκευής ΙΑΙ.
5. Προμήθεια συστημάτων ΙΜΙΝΤ (ως ατρακτίδια μαχητικών αεροσκαφών) της El-op και η προμήθεια εξοπλισμού ESM/ELINT της ELTA για τα τουρκικά αεροσκάφη Έγκαιρης Εναέριας Προειδοποίησης & Ελέγχου (ΑΕW&C) Βoeing-737.
6. Προμήθεια 10 Μη-επανδρωμένων Εναέριων Οχημάτων (UAV) Μέσου Ύψους Μακράς Ακτίνας (MALE) τύπου Heron.
Εκτός αυτών είναι περιττό να τονισθούν τα οφέλη από τις κοινές ασκήσεις, τη μεταφορά κρίσιμης τεχνολογίας και την παροχή φωτογραφιών από τους ισραηλινούς δορυφόρους Ofeq.
Η Ελλάδα μπορεί μέσω της πραγματοποίησης κοινών στρατιωτικών ασκήσεων (χωρίς τη παραπληροφόρηση και τη προπαγάνδα που συνόδευσε τη "Glorious Spartan ΄08") και (γιατί όχι;) την από κοινού ανάπτυξη οπλικών συστημάτων στα πλαίσιο μιας αναγεννημένης ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, να επαυξήσει τη στρατιωτική της ισχύ, αθόρυβα και αποτελεσματικά.

Γράφει ο strategy