Στο φως απόρρητα στοιχεία για τα Ιμια

Στο φως απόρρητα στοιχεία για τα Ιμια

Στον επίσημο αποχαρακτηρισμό εκατοντάδων απόρρητων εγγράφων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και άλλων υπηρεσιών που αναφέρονται στην κρίση που δημιούργησε η Τουρκία στα Ιμια προχώρησε η αμερικανική κυβέρνηση, ανταποκρινόμενη σε αιτήματα δημοσιογράφων και ερευνητών από την Ελλάδα και άλλες χώρες. Μαζί με τα έγγραφα αυτά, αποχαρακτηρίστηκαν και τηλεγραφήματα που αφορούν τη συνάντηση του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη με τον Μπιλ Κλίντον στον Λευκό Οίκο, ενώ αποκαλύφθηκαν και οι αφόρητες πιέσεις Αμερικανών αξιωματούχων, που στόχευαν στην έναρξη ελληνοτουρκικού διαλόγου σε ανώτατο επίπεδο.

Μεγάλο ενδιαφέρουν προκαλεί το περιεχόμενο των τηλεγραφημάτων πριν και μετά την επίσκεψη του κ. Σημίτη στην Ουάσιγκτον, αφού οι Αμερικανοί άδραξαν την ευκαιρία και προσπάθησαν να επιβάλουν διάλογο κορυφής που δεν προχώρησε όμως μετά την απαίτηση της Αγκυρας να «γκριζάρει» όλο σχεδόν το Αιγαίο... Είναι φανερό ότι ο τότε πρωθυπουργός δεν συναίνεσε.

Με βάση τα αποχαρακτηρισμένα τηλεγραφήματα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών και των πρεσβειών της Αθήνας και της Αγκυρας, οι δημοσιογράφοι Αθανάσιος Ελλις και Μιχάλης Ιγνατίου συνέγραψαν το βιβλίο «Ιμια: Τα απόρρητα τηλεγραφήματα των Αμερικανών» (Εκδόσεις Λιβάνη), το οποίο θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα από τους διευθυντές του «Εθνους» και της «Καθημερινής», Γιώργο Χαρβαλιά και Αλέξη Παπαχελά.

Οι Ελλις και Ιγνατίου περιγράφουν με λεπτομέρειες τις ώρες που προηγήθηκαν και ακολούθησαν την «κρίση των σημαιών», όπως χαρακτηρίστηκε, και παρουσιάζουν για πρώτη φορά τη συμφωνία αποκλιμάκωσης στην οποία κατέληξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ελλάδα και η Τουρκία.

Οι Αμερικανοί ισχυρίζονται ότι η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε στην απόσυρση των στρατών, των σημαιών και των πλοίων, τα οποία -όπως υποστηρίζουν οι συντάκτες των τηλεγραφημάτων- δεν θα επιστρέψουν ξανά πάνω και γύρω από τα Ιμια. Ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος, τόσο στις ομιλίες τους στη Βουλή και στην Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ, όσο και σε συνεντεύξεις, περιέγραψαν εντελώς διαφορετικά τη συμφωνία. Δήλωσαν επίσημα και δημόσια ότι συμφώνησαν μόνο στην αποχώρηση των στρατών και των πλοίων και ότι απέσυραν τη σημαία με δική τους πρωτοβουλία.

Σε άλλο έγγραφο οι Αμερικανοί ισχυρίζονται ότι, στη διάρκεια της συζήτησής του με τον Αμερικανό ομόλογό του Γουόρεν Κρίστοφερ, ο κ. Πάγκαλος του είπε σε κάποια στιγμή ότι στην περιοχή των Ιμίων επικρατούσαν κάκιστες καιρικές συνθήκες και οι άνεμοι θα κατέστρεφαν τη σημαία.

Στο ίδιο έγγραφο, οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι ο τότε υπουργός Εξωτερικών είπε στον συνομιλητή του πως, εάν καταστραφεί η σημαία, δεν θα αντικατασταθεί. Ο κ. Πάγκαλος δεν έχει αποδεχθεί ποτέ, σε καμία από τις συνεντεύξεις του, ότι συζήτησε το συγκεκριμένο θέμα.

Οι δύο συγγραφείς-δημοσιογράφοι χρησιμοποίησαν τις πρόνοιες του νόμου Freedom of Information Act για να εξασφαλίσουν τα ντοκουμέντα. Ο νόμος, που τέθηκε σε ισχύ το 1967 -είχε υπογραφεί από τον πρόεδρο Λίντον Τζόνσον στις 6 Σεπτεμβρίου 1966- επιτρέπει την πλήρη ή τη μερική αποκάλυψη εγγράφων και πληροφοριών ιδιοκτησίας του αμερικανικού κράτους.

Το 1974 και για να προστατευθεί ο Χένρι Κίσινγκερ, η τότε κυβέρνηση Φορντ προσπάθησε να δυσκολέψει το έργο των ερευνητών υποβάλλοντας αίτημα που συνέταξαν ο Ντόναλντ Ράμσφελντ και ο Ντικ Τσένι, για αλλαγή των προνοιών του νόμου.

Ομως, το Κογκρέσο ανέτρεψε το βέτο του Φoρντ και έτσι οι ερευνητές και όποιος άλλος επιθυμεί μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να ζητήσει έγγραφα υπό τον όρο ότι το αίτημα στηρίζεται σε σοβαρά επιχειρήματα τα οποία θα αντέξουν στην περίπτωση που κληθεί να λάβει την τελική απόφαση το Δικαστήριο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, κατόπιν αιτημάτων ερευνητικών ομάδων στις ΗΠΑ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποχαρακτήρισε επίσης έγγραφα που αφορούν το αντιδημοκρατικό σχέδιο «Ανάν», την υπόθεση κατασκοπείας του Στίβεν Λάλα, την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την ελληνική συμμετοχή στις εξελίξεις της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ακόμα, παραδόθηκαν σε ερευνητές και νέα πακέτα εγγράφων για το πραξικόπημα εναντίον του Μακάριου και την τουρκική εισβολή του 1974. Μετά τον επίσημο αποχαρακτηρισμό, τα έγγραφα μπορούν να γίνουν κτήμα οποιουδήποτε ερευνητή.

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΕΘΝΟΣ